MỤC LỤC
Trang
A. ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………… 2
B. NỘI DUNG………………………………………………………………………………….. 3
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN………………………………………………………………………….. 3
II. THỰC TRẠNG ……………………………………………………………………………. 3
1. Thuận lợi…………………………………………………………………………………….. 3
2. Khó khăn…………………………………………………………………………………….. 4
III. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT:……………………………………………………………. 4
1. Công tác tự bồi dưỡng…………………………………………………………………….. 4
2. Công tác lập kế hoạch giáo dục…………………………………………………………. 6
3. Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ………………………………………………………………………………………………………. 7
4. Tổ chức hoạt động học theo hướng trải nghiệm…………………………………… 21
5. Công tác phối kết hợp với phụ huynh……………………………………………….. 27
C. KẾT LUẬN………………………………………………………………………………… 31
1. Kết quả đạt được………………………………………………………………………….. 31
2. Bài học kinh nghiệm……………………………………………………………………… 31
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Như chúng ta đã biết Giáo dục mầm non là thực hiện nhiệm vụ giáo dục, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em từ 13 tháng tuổi đến 6 tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non đưa ra đó chính là giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt: Trí tuệ, Thể chất, tình cảm, thẩm mỹ, giúp trẻ mạnh dạn tự tin và giúp trẻ hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, khơi dậy cho trẻ và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn của trẻ. Vì thế, chúng ta cần tạo cho trẻ môi trường để trẻ hoạt động, vui chơi, trải nghiệm một cách tích cực nhất từ đó giúp trẻ của chúng ta có thể tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng hơn.
Trường mầm non là nơi đầu tiên đưa trẻ đến với những điều mới lạ, giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách, các kỹ năng sống và những phẩm chất đạo đức phù hợp với chuẩn mực xã hội nhằm trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu thông qua các hoạt động trong tất cả các lĩnh vực, tạo được nhiều cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau bao gồm cả hoạt động vui chơi, tương tác với bạn bè, lĩnh hội kiến thức thông qua việc học bằng chơi, chơi mà học.
Nếu chúng ta muốn nâng cao chất được lượng giáo dục thì trước hết chúng ta phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của trường, giáo viên phải giỏi về chuyên môn, giỏi về nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức tốt, có kỹ năng nghiệp vụ sư phạm tốt, bản thân giáo viên phải luôn nhiệt tình yêu nghề, mến trẻ gần gũi với trẻ yêu thương trẻ của mình. Bản thân giáo viên phải luôn học hỏi, tăng cường đổi mới phương pháp dạy học, tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Theo bản thân tôi nghĩ thì việc tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là một vấn đề hết sức quan trọng và vô cùng có ý nghĩa trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Tìm hiểu về đặc điểm nhận thức của trẻ mầm non. Thực hiện điều trên đã góp phần nâng cao rất nhiều đến chất lượng tổ chức các hoạt động cho trẻ trong nhà trường, nâng cao kết quả dạy học cho giáo viên mầm non và phù hợp với trẻ tuổi mầm non theo yêu cầu phát triển của ngành học mầm non. Như chúng ta biết mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt và chúng khác nhau về văn hóa và tâm lý về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ và hoàn cảnh gia đình, chính vì thế mà mỗi trẻ có nhu cầu, hứng thú, cách học và cách tiếp thu khác nhau nhưng chúng đều có thể thành công. Để đạt được kết quả như vậy thì giáo viên phải xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động nhằm lấy trẻ làm trung tâm thì mới mang lại những hiệu quả sát với thực tế và phù hợp với tình hình nhận thức của trẻ trong lớp.
Vì thế, là một giáo viên tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để trẻ được học thông qua vui chơi, trẻ được chủ động tích cực, sáng tạo và tự do lựa chọn điều mình thích. Nên tôi đã mạnh dạn lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi” tại trường mầm non Vĩnh Hòa.
II. THỰC TRẠNG
1. Thuận lợi
Được ban giám hiệu tạo điều kiện đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị và kinh phí để mua sắm đồ dùng phục vụ cho các hoạt động của trẻ, giáo viên trong trường luôn được sự quan tâm giúp đỡ của BGH hướng dẫn chỉ đạo về chuyên môn luôn hỗ trợ tạo điều kiện giúp đỡ tôi để tổ chức tốt nhất các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
Đa số trẻ trong lớp tôi đều rất khỏe mạnh và đã học qua lớp mẫu giáo bé, số lượng trẻ trong lớp đúng theo quy định, trẻ đi học rất chuyên cần.
Bản thân tôi là một giáo viên khỏe mạnh, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, đã nắm vững được việc đổi mới phương pháp dạy học tổ chức hoạt động học cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, biết lắng nghe ý kiến của mọi người, tích cực học hỏi từ các đồng nghiệp.
Giáo viên là người địa phương nên có nhiều thuận lợi trong việc nắm bắt về điều kiện, hoàn cảnh và môi trường sống của trẻ.
2. Khó khăn
Trẻ lớp tôi còn thụ động nhiều, trẻ chưa được mạnh dạn và tự tin cũng như nhu cầu hứng thú khi được tham gia hoạt động giáo dục tại lớp nên trẻ chưa phát huy được hết tính tích cực khi tham gia vào hoạt động giáo dục.
Khả năng tiếp thu của trẻ lớp tôi không đồng đều tuy là cùng tuổi với nhau
Cơ sở vật chất thì chưa đầy đủ và hiện đại.
Giáo viên dạy cùng lớp còn trẻ nên kinh nghiệm còn nhiều hạn chế, chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học cũng như vận dụng các phương pháp giáo dục linh hoạt.
Với thực trạng trên tôi mạnh dạn đưa ra các giải pháp sau để bản thân cũng như giới thiệu cho đội ngũ giáo viên trong trường thực hiện có hiệu quả hơn việc “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” không chỉ giành riêng cho trẻ 5-6 tuổi và còn áp dụng với các độ tuổi khác.
III. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT:
1. Công tác tự bồi dưỡng.
Bản thân tôi thường xuyên truy cập internet vào những trang chính thống của GDMN (https://igiaoduc.vn, https:www.pexels.com, https://pppst.com)…để tham khảo các bài dạy trực tuyến, các moddun bồi dưỡng thường xuyên về việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, sưu tầm các tiết dạy hay và sáng tạo, lựa chọn các trò chơi vui nhộn, hấp dẫn để vận dụng có hiệu quả vào việc tổ chức các hoạt động cho trẻ.
Hình ảnh truy cập internet và tham khảo tài liệu
Tích cực lắng nghe sự chỉ đạo, định hướng của cấp trên, học hỏi đồng nghiêp. Tham gia dự giờ rút kinh nghiệm các chuyên đề và học hỏi việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở đơn vị trường
Tham gia các buổi sinh hoạt chuyên môn, thảo luận với đồng nghiệp
Tôi đã lựa chọn và áp dụng cho trẻ chơi một số trò chơi phỗ biến của Nhật Bản ví dụ như: Trò chơi Otedama, Kendama… là những trò chơi truyền thống của trẻ em Nhật Bản. Trò chơi này giúp trẻ phát triển sức tập trung và tính kiên trì, phát triển khả năng phối hợp tay và mắt, sự cân bằng, phản xạ cũng như sự dẻo dai của tay chân và của cả cơ thể.
2. Công tác lập kế hoạch giáo dục
Căn cứ văn bản hợp nhất số 01/VBHN-PGD, thông tư 51/2020 của BGDĐT Ban hành CTGDMN ngày 13/4/2021, Kế hoạch số 122/KH-MNVH ngày 02 tháng 10 năm 2024, kế hoạch chuyên môn của Trường mầm non Vĩnh Hòa, căn cư tình hình đặc điểm tâm sinh lý trẻ độ tuổi 5-6 tuổi và tình hình chung của trẻ trong những năm trước, bản thân tôi đã xây dựng kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ của nhóm lớp cho cả năm học phù hợp với điều kiện, kế hoạch chuyên môn nhà trường bản thân tôi đã xây dựng kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ của nhóm lớp cho cả năm học phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương của nhóm lớp đang thực hiện.
Để kế hoạch có hiệu quả ngay vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trẻ, trên cơ sở đó tôi xây dựng kế hoạch dựa trên nhu cầu, hứng thú khả năng và thế mạnh của từng trẻ ở lớp tôi, qua quá trình quan sát trẻ hàng ngày tôi đã phát hiện được mức độ phát triển nhu cầu của trẻ, nhìn nhận sự tiến bộ hay không tiến bộ của trẻ để kịp thời điều chỉnh kế hoạch giáo dục tiếp theo cho phù hợp, có hiệu quả.
Ngoài những nội dung có trong chương trình tôi và các bạn đồng nghiệp trong khối mẫu giáo lớn đã tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau thông qua hoạt động như: Hoạt động vui chơi và tham quan dã ngoại, chúng tôi luôn suy nghĩ đến từng cá nhân trẻ quan sát, hỗ trợ, hướng dẫn đồng thời mở rộng khả năng học của trẻ theo nhu cầu một cách kịp thời.
Hình ảnh tham gia dự giờ các lớp
Bản thân tôi nhận thấy việc đổi mới đánh giá sự phát triển của trẻ sẽ làm cơ sở cho việc xây dựng và điều chỉnh kế hoạch giáo dục cho phù hợp với sự phát triển của trẻ.
Qua quá trình áp dụng và thực hiện tôi nhận thấy rằng việc lập kế hoạch giáo dục đối với giáo viên mầm non là hết sức quan trọng, giáo viên được thực hiện công việc một cách cụ thể và khoa học đúng theo trình tự hoạt động của trẻ từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, việc lập kế hoạch đã giúp tôi cùng với đồng nghiệp của tôi làm việc có khoa học hơn, tự tin hơn khi lựa chọn và tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
3. Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ
Thực hiện sự chỉ đạo của nhà trường là giáo viên phải lựa chọn và vận dụng phương pháp giáo dục của các nước tiên tiến vào trong chương trình dạy học mầm non nhằm nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm thì bản thân tôi đã nghiên cứu và lựa chọn ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM bởi vì theo tôi STEAM là nó mang khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học đến với các con một cách đơn giản, nhẹ nhàng nhất, với những đồ dùng với những vật liệu gần gũi nó mang đến cho trẻ những điều thú vị trong hoạt động giúp trẻ lớp tôi lĩnh hội kiến thức một cách dễ dàng hơn và phát huy hết khả năng, chủ động, tích cực và sáng tạo hơn trong các hoạt động.
*Vận dụng phương pháp giáo dục STEAM vào việc xây dựng môi trường giáo dục
Ngay từ đầu năm học 2024-2025, được sự gợi ý hướng dẫn và triển khai kế hoạch của phòng GD và ĐT cùng với sự chỉ đạo của Ban Giám hiệu trường mầm non Vĩnh Hòa bản thân tôi đã chú trọng đến công tác tạo môi trường trong và ngoài lớp học theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm theo phương pháp giáo dục STEAM, với mong muốn năm học mới sẽ thật vui vẻ, bình an, đoàn kết và hạnh phúc đạt được mục tiêu nhà trường đề ra.
Môi trường giáo dục STEAM
Tuy là năm học đầu tiên thực hiện việc tạo môi trường học tập theo phương pháp giáo dục STEAM vẫn còn nhiều mới lạ, nhưng với sự nỗ lực của giáo viên đã tích cực tìm nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương cũng như huy động sự chung tay góp sức của các bậc phụ huynh. Thì bản thân tôi đã thiết kế được môi trường giáo dục trong lớp học có sự đan xen, kết hợp giữa phương pháp giáo dục truyền thống với phương pháp giáo dục STEAM.
Đối với môi trường trong lớp tôi đã thiết kế các góc hoạt động như sau:
Ví dụ:
+ Góc nghệ thuật: Tôi trang trí góc này với ý tưởng là cho trẻ được trãi nghiệm là chính, trẻ sẽ sử dụng những nguyên vật liệu do tôi và trẻ sưu tầm như vật liệu tái chế: Bìa carton, que kem, cốc giấy, bảng gỗ, vỏ ốc, hoa khô…Trẻ sẽ kết hợp sử dụng dùng các nguyên liệu khác như: Kim tuyến, màu nước, màu sáp, keo sữa, len …Đây là những vật liệu dùng trong hoạt động tạo hình để trẻ tạo ra những sản phẩm theo sự sáng tạo của mỗi cá nhân trẻ.
Đồ chơi góc nghệ thật và đồ dùng STEAM
+ Góc toán: Góc này chủ yếu được tôi sưu tầm chuẩn bị sẵn một số đồ dùng phục vụ cho việc học của trẻ như thước đo, các loại hình khối, lịch lock, con số, thẻ số… Để trẻ được tự hoạt động học một cách sáng tạo nhất theo trí tưởng tượng của trẻ và đặc biệt góc này được tôi bố trí ở phía cửa sổ của lớp có nhiều ánh sáng với không gian thoáng mát thuận tiện cho trẻ hoạt động.
Đồ dùng cho góc toán
+ Góc xây dựng: Góc này được thiết kế một bảng được gọi là bảng dự án với bảng này trẻ sẽ vẽ lên dự án công trình của mình thực hiện khi tham gia hoạt động xây dựng của mình và dụng cụ công trình được trang bị vừa tầm tay trẻ treo các dụng cụ thực lên để trẻ dễ dàng nhận biết và lấy cất khi thực hiện nhiệm vụ như: Tua vít, cờ lê, mỏ lết, búa, cưa nhỏ…Đồ chơi của góc này được tôi bố trí vừa tầm tay trẻ và được sắp xếp một cách gọn gàng luôn thuận tiện cho trẻ lấy cất đồ chơi khi trẻ tham gia hoạt động.
Đồ dùng cho góc xây dựng
+ Góc Khám phá khoa học: Góc này trẻ chủ yếu được hoạt động sử dụng với những đồ dùng thật để khám phá, trải nghiệm: Điện thoại, bóng đèn, máy xay, quạt, máy sấy, máy ép, ipad…Được bố trí ở một khu vực thật rộng rãi để trẻ thỏa sức trãi nghiệm.
Đồ dùng cho góc khám phá
Các nguyên vật liệu STEAM
Tạo không gian chơi ngoài trời được bố trí phù hợp với không gian, diện tích tại điểm trường, như khu vui chơi ngoài trời với khu vực cho trẻ tô tượng, các gian hàng nhỏ cho trẻ tham gia chơi bán hàng, góc chơi với cát nước, góc chơi vận động, vườn rau của bé, góc trãi nghiệm của trẻ, và nhà trường còn đặc biệt chuẩn bị các chậu cây cảnh, các chậu có đất để trẻ có thể gieo hạt trồng cây thỏa sức đam mê trồng trọt lao động chăm sóc cây cho trẻ…Qua đó sẽ giúp trẻ kích thích hoạt động tích cực, sáng tạo phù hợp với từng độ tuổi và cá nhân trẻ.
Nhà trường luôn tạo môi trường giáo dục an toàn về thể chất lẫn tinh thần lành mạnh, thân thiện đối với trẻ để cho trẻ thoái mái vui chơi theo cách riêng của mình. Giúp cho bé phát triển khả năng tư duy và sáng tạo.
Trong hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, theo tôi thì môi trường giáo dục có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc học tập, tiếp thu kiến thức và hình thành các kỹ năng của trẻ. Năm học vừa qua bản thân tôi đã xây dựng môi trường giáo dục phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó hình thành ở trẻ tính tự tin, mạnh dạn, chủ động tích cực. Chính vì vậy tôi đã tạo một môi trường học tập và vui chơi kết hợp giữa phương pháp giáo dục STEAM và phương pháp giáo dục truyền thống ngay tại lớp học và trẻ hoạt động rất tích cực và đạt hiệu quả rất cao trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
* Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào tổ chức một số hoạt động giáo dục
Giáo dục STEAM có thể áp dụng rất nhiều các môn học cũng như các hoạt động khác nhau, mục đích là trẻ được tiếp thu kiến thức thông qua hoạt động học bằng chơi, chơi mà học từ đó phát huy tối đa khả năng tư duy và sáng tạo của trẻ.
Khi đã lựa chọn phương pháp giáo dục STEAM tôi sẽ tiến hành lựa chọn các hoạt động phù hợp để lồng ghép và tổ chức, tùy theo những đề tài khác nhau thí cách tiếp cận và tổ chức hoạt động khác nhau điều quan trọng là làm sao trẻ hứng thú với đề tài đang học, điều này kích thích trẻ chủ động, tìm tòi, khám phá xuất phát từ nhu cầu của bản thân trẻ và hứng thú hơn nửa khi trẻ được tìm tòi khám phá bằng chính những trải nghiệm trực tiếp của mình thí trẻ sẽ nhớ lâu hơn và yêu thích việc học tập của mình.
+ Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động tạo hình
Khi giáo viên ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động tạo hình bằng cách yêu cầu trẻ đưa ra các câu hỏi phát triển khả năng suy nghỉ và suy luận của trẻ, tạo cho trẻ nhiều cơ hội được khám phá, trãi nghiệm với thực tế. Do đó, việc tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình theo phương pháp STEAM chính là cách mà giáo viên tổ chức hoạt động tạo hình có tính tích hợp, lồng ghép nhiều kiến thức và nhiều lĩnh vực khác nhau cùng một lúc với nhau chứ không đơn thuần là chỉ một hoạt động tạo hình của lĩnh vực nghệ thuật mà thôi. Trong giáo dục STEAM có tính nghệ thuật và giáo viên lồng ghép steam vào hoạt động tạo hình cho trẻ thì trẻ sẽ cảm thấy càng hứng thú hơn, khả năng sáng tạo của trẻ sẽ được phát huy tốt hơn nữa.
Ví dụ đề tài “Tạo hình bông hoa” cô giao nhiệm vụ cho từng nhóm trẻ bằng cách cho trẻ được xem những video hoặc ảo thuật về các bông hoa khác nhau, sau đó cô và trẻ cùng thảo luận với nhau về vật liệu và ý tưởng thực hành “ Con sẽ làm gì để tạo ra những bông hoa có nhiều màu sắc khác nhau? Con sẽ chọn những nguyên vật liệu gì? Những bông hoa đó con dùng để làm gì?” Những câu hỏi đặt ra khích thích trí tò mò và sự tưởng tượng của trẻ, trẻ sẽ lựa chọn nguyên vật liệu như ( bìa carton, hạt, lá cây khô, cành cây khô, cánh hoa rụng, que kem,…), đưa ra ý tưởng thiết kế khung và cách tạo ra sản phẩm ( Trẻ vẽ, gắn, ghép, chấm màu…). Như vậy những tác phẩm của trẻ sẽ phong phú hơn, sáng tạo hơn mà không theo mẫu hay ý tưởng của cô. Trẻ có thể thiết kế theo nhóm 1 bức tranh to hay thiết kế theo cá nhân trẻ, trẻ có thể kết hợp các nguyên vật liệu để tạo thành bức tranh có kiểu dáng, màu sắc phù hợp và cân đối. Khi trẻ thiết kế xong cô chụp lại sản phẩm, trong thời điểm nào đó trong ngày cô cho trẻ xem lại mẫu của mình và xem mẫu của các bạn. Từ những trải nghiệm đó giúp cho trẻ có thể nhớ lâu hơn và trẻ sẽ cảm thấy yêu thích việc học tập của mình hơn, từ đó kiến thức của trẻ cũng được “ngấm” vào trẻ một cách tự nhiên.
ẻ
Thảo luận chia sẽ để lựa chọn nguyên vật liệu
Trẻ tham gia hoạt động tạo hình “Dán hoa tặng mẹ”
Sản phẩm của trẻ
Ví dụ: Cho trẻ tạo hình các con vật bằng lá cây theo ý thích của các bé.
Trẻ tạo hình các con vật bằng lá cây
+ Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động làm quen với toán
Trong mỗi bài học với các khái niệm khác nhau trẻ được tham gia vào các hoạt động khác nhau tuy nhiên tôi luôn suy nghĩ và lựa chọn làm thế nào để ứng dụng Steam vào toán học một cách hiệu quả mà không mất đi bản chất khái niệm về toán và tôi đã thường hay lựa chọn nội dung ôn luyện sau tiết học mang lại tính ứng dụng thực tế cho trẻ để trẻ biết cách sử dụng các khái niệm toán khi giải quyết vấn đề.
Ví dụ: Khi cho trẻ nhận biết các hình như: Hình vuông, hình chữ nhật thí sau thi cho trẻ nhận biết so sánh về tên gọi, đặc điểm của hình thí ở phần luyện tập cũng cố tôi sẽ cho trẻ được thực hành tạo ra các hình, trẻ sẽ tự lựa chọn các nguyên vật liệu như que kem, cành cây khô, bìa carton sau đó tiến hành so sánh các cạnh sao cho bằng nhau về chiều dài và chiều rộng để tạo ra hình vuông và hình chữ nhật theo yêu cầu của cô. Khi được tham gia vào việc thực hành trải nghiệm tạo ra các hình học thí trẻ sẽ ghi nhớ lâu hơn về đặc điểm và cấu trúc của hình dạng.
Bé xếp hình vuông, hình chữ nhật theo ý sáng tạo của các bé
+ Ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động ngoài trời
Không chỉ quan tâm đến việc tổ chức hoạt động học trong lớp của trẻ mà hoạt động ngoài trời là hoạt động trẻ được quan sát thực tế, hòa mình với thiên nhiên, là điều kiện để trẻ có thể tham gia rất nhiều hoạt động STEAM.
Khi được ra hoạt động ngoài trời trẻ được tiếp xúc với môi trường tự nhiên sự hưng phấn của trẻ được tăng lên. Vì vậy tôi luôn chuẩn bị sân bãi, đồ dùng cho trẻ được tham gia vào các hoạt động thực hành làm thí nghiệm như là hoạt động pha màu, hoạt động làm chong chóng, thí nghiệm hoa giấy nở trong nước, chơi với vật chìm vật nổi, trẻ lao động chăm sóc vườn cây…thông qua các hoạt động thí trẻ sẽ rút ra được những kinh nghiệm để vận dụng vào cuộc sống.
Bé lao động chăm sóc rau
Ví dụ: Hoạt động làm thí nghiệm pha màu.
Trẻ biết khi pha hai màu riêng biệt lại với nhau thí nó sẽ tạo ra một màu mới
Trẻ biết sử dụng dụng cụ pha màu như khay pha màu, phểu..
Biết đong một lượng của 2 màu tương đương nhau để pha trộn lại với nhau
Trẻ biết vận dụng những màu sắc đó vào các hoạt động khác trong cuộc sống
Trẻ thực hiện hoạt động làm thí nghiệm pha màu
Ngoài ra các góc chơi ngoài trời như góc thư viện, góc vận động, góc vui trải nghiệm cũng là một cơ hội tốt để trẻ tham gia vào các hoạt động STEAM, thông qua các góc chơi đó trẻ phản ánh được cuộc sống hàng ngày của trẻ, trẻ cùng thỏa sức vui chơi và sáng tạo.
Tuy nhiên, do hạn chế về không gian của lớp nên tôi chưa tạo được cho trẻ một khu vực để trẻ hoạt động trải nghiệm steam thoải mái, chính vì vậy, tôi đã tham mưu với ban giám hiệu nhà trường đề xuất xây dựng một khu vực trải nghiệm riêng về steam trong khuôn viên trường và ý kiến đề xuất của tôi đã được ban giám hiệu và các giáo viên trong trường đồng ý cao. Trong tháng 9/2024 nhà trường đã bố trí một khu vực steam cho các bé trải nghiệm.
Hình ảnh bé tham gia trải ngiệm góc STEAM ở giờ hoạt động ngoài trời
Ngoài việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào các hoạt động trên thì giáo dục STEAM còn được ứng dụng vào các hoạt động khác như hoạt động tham quan, dã ngoại, hoạt động chiều và một số hoạt động học khác, việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM là cơ hội để khuyến khích các bé tự do thử sức với nhiều ý tưởng khác nhau mà không có cảm giác “sợ sai”, kiềm chế cảm xúc của mình.
4. Tổ chức hoạt động học theo hướng trải nghiệm
Để tổ chức hoạt động học theo hướng trải nghiệm có hiệu quả tôi xác định vai trò của giáo viên khi tổ chức các hoạt động là giúp trẻ tận dụng tất cả các giác quan để khám phá sự vật, hiện tượng. Tôi là người hướng dẫn, gợi ý, định hướng, tạo cơ hội và đưa ra các tình huống hấp dẫn lôi cuốn trẻ vào hoạt động, tìm tòi suy nghĩ để đưa ra các hình thức tổ chức phù hợp với nhu cầu hứng thú của trẻ.
Tôi luôn dành nhiều thời gian cho trẻ được quan sát, tôi thường xuyên sử dụng các câu hỏi mở, các câu hỏi có tính khích thích trẻ tư duy nhằm dẫn dắt trẻ suy nghĩ và giúp trẻ nói lên được những gì chúng đang nhìn thấy và tôi luôn gợi ý cho trẻ chia sẽ, bày tỏ những ý kiến của mình, trẻ sẽ cùng nhau trao đổi để tìm hiểu và cùng nhau khám phá đối tượng một cách tốt nhất.
Ví dụ: Khi giáo viên đưa ra câu hỏi thí hệ thống câu hỏi cần phải đảm bảo: Đúng trọng tâm nội dung bài học
Câu hỏi dễ hiểu ngắn gọn: Như thế nào? Vì sao lại như vậy?…
Phù hợp với nhận thức của trẻ
Kích thích trẻ tự suy nghĩ.
Tôi luôn lựa chọn nội dung và các tình huống đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ có nghĩa là không cao quá cũng không thấp quá để trẻ có thể trải nghiệm một cách tốt nhất và tôi luôn chuẩn bị đồ chơi, đồ dùng trực quan và những điều kiện cần thiết để trẻ tự tìm tòi khám phá, luôn tổ chức cho trẻ làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm, luôn tạo điều kiện khuyến khích cho trẻ tự tìm tòi khám phá, đưa ra các phát hiện, tìm cách giải quyết và tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ tự đánh giá kết quả của cá nhân trẻ, của nhóm trẻ.
Trẻ thực hành trải nghiệm gieo hạt, trồng cây
Ví dụ: Như ở hoạt động khám phá “Steam sự kỳ diệu của gạo”
– Vào đầu tiết học Cô tạo tình huống cho trẻ được quan sát cây lúa.
– Cô cho trẻ được trải nghiệm hái hạt lúa.
Trẻ dược trải nghiệm quan sát cây lúa
– Cô cho trẻ về 3 nhóm để khám phá và thảo luận về gạo nếp, gạo tẻ.
– Cô cho trẻ lấy khay đồ dùng về tổ ngồi để khám phá .
– Cô cho trẻ sử dụng kính lúp để khám phá xem gạo nếp và gạo tẻ có đặc điểm gì.
Trẻ dược tham gia trải nghiệm quan sát hạt gạo bẳng kín lúp
Ví dụ : Cô cho trẻ làm “Thí nghiệm hạt gạo đổi màu”
Cô cho trẻ quan sát những nguyên vật liệu nào cô đã chuẩn bị sẵn. Cô đã chuẩn bị các loại nước ép rau củ quả như màu xanh của lá dứa, màu đỏ của gấc, màu vàng của nghệ, màu tím của lá nếp cẩm. Và gạo nếp cô đã ngâm đến độ nở nhất định bây giờ cô mời các con lấy gạo ra bát các con hãy chọn 1 màu yêu thích và dùng muỗng múc vào bát gạo của mình, sau đó các con lấy thía trộn đều lên và bắt đầu xem điều kỳ diệu gì xảy ra nhé.
Trẻ làm thí nghiệm sự đổi màu của hạt gạo
Hoặc tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm qua các cuộc thi do nhà trường, phòng giáo dục tổ chức
Ví dụ: Ngày Hội “Steam” do nhà trường tổ chức, việc nhà trường tổ chức Ngày hội STEAM nhằm tạo nên sân chơi khoa học, bổ ích, lý thú, giúp trẻ tiếp cận trải nghiệm với phương pháp, hình thức dạy học mang tính hiện đại, cho trẻ được trải nghiệm, tích lũy kinh nghiệm thông qua các hoạt động thực tế. Là cơ hội cho trẻ có một sân chơi giải trí lành mạnh, thấy được “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, Tạo điều kiện giúp các con có thể vừa vui chơi, trải nghiệm vừa phát triển tư duy đồng thời rèn luyện những kỹ năng mềm đã được học như: kỹ năng cộng tác, giải quyết vấn đề, khả năng giao tiếp… Thông qua ngày hội STEAM, tuyên truyền tới Cha mẹ trẻ và toàn thể CBGVNV về phương pháp giáo dục STEAM, giúp mọi người hiểu thêm quan điểm giáo dục là phải luôn gắn với thực tế, lấy trẻ làm trung tâm và mọi hoạt động đều hướng đến trẻ.
Hình ảnh các bé tham gia trải nghiệm làm đồ chơi Steam tại trường
Ví dụ : Trường Mầm non tích cực tham gia Ngày hội thông tin và Stem ngành giáo dục huyện Phú Giáo năm học 2024 – 2025.
Với tinh thần sáng tạo và hướng đến giáo dục trải nghiệm, cô và trò trường mầm non đã tỏa sáng với với chủ đề “ Khám phá thế giới quanh ta”. Chủ đề này không chỉ khuyến khích trẻ khám phá vũ trụ rộng lớn mà còn gắn kết những bài học ý nghĩa về thế giới xung quanh bé
Một trong những điểm nhấn nổi bật tại ngày hội STEM/STEAM chính là khu vực trải nghiệm thực tế, nơi thu hút đông đảo trẻ tham gia với các trạm chơi độc đáo. Tại đây, trẻ được tự do khám phá, thực hành và sáng tạo thông qua những hoạt động thú vị, gắn liền khám phá thế giới quanh ta.
Với những hoạt động trải nghiệm thực tế vô cùng thú vị như:
Làm con gà bắng ly giấy, bao tay li lông, ống hút, giấy màu.
Làm gia đình bạch tuộc bắng ly giấy, bút màu.
Làm đồ chơi thỏ về nhà: Bằng bìa cát tông, giấy, nắp trai
Làm tranh chủ đề vườn hoa của bé: Bằng các nguyên vật liệu tự nhiên
Hình ảnh trẻ tham gia hội thi “Ngày hội thông tin và steam”
Tổ chức các hoạt động thông qua các trò chơi. Để sử dụng các trò chơi đạt hiệu quả tôi chọn những trò chơi dễ tổ chức và thực hiện, trò chơi phải phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ, phù hợp với thời gian, hoàn cảnh, điều kiện thực tế, trẻ nắm được quy tắc và phải tôn trọng luật chơi, cách chơi. Trò chơi phải tạo được sự hứng thú và thỏa mãn sự vui thích của trẻ và thông qua các trò chơi đó trẻ lĩnh hội các kiến thức và hình thành các kỹ năng cần thiết.
Khi trẻ được học thông qua trải nghiệm giúp tính tích cực của trẻ được phát huy ở các khâu của quá trình giáo dục, kinh nghiệm của trẻ được tích lũy nhiều hơn, trẻ yêu thích và tích cực tham gia hoạt động. Đây có thể nói là cách thức phù hợp giúp trẻ mầm non “Học bằng chơi, chơi mà học” hiệu quả nhất, cần được áp dụng rộng rãi trong quá trình giáo dục trẻ ở trường mầm non.
5. Công tác phối kết hợp với phụ huynh
Để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, ngoài những hình thức giáo dục tại trường của giáo viên tổ chức thí việc phối kết hợp với phụ huynh là một trong những biện pháp hết sức quan trọng và mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực. Tôi đã phối kết hợp với phụ huynh bằng nhiều hình thức, đặc biệt là trong thời đại công nghệ phát triển, tôi đã lựa chọn hình thức sử dụng nhóm Messenger, nhóm chát zalo, mã QR để trao đổi với phụ huynh về tình hình giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng trẻ cũng như công tác tuyên truyền giáo dục về tình hình dịch bệnh và các công tác truyền thông khác.
Hình ảnh Zalo lớp và mã QR
Tôi đã cập nhật các kế hoạch tuần, tháng, ngày. Đồng thời, tôi cũng xây dựng, sưu tầm, lựa chọn kho học liệu, dữ liệu trực tuyến, tìm các video trò chơi, bài dạy hay để phụ huynh cùng kèm cặp cho các con ở nhà.
Bản tin phụ huynh của lớp
Thông qua các buổi họp phụ huynh của lớp, qua các hội thi do trường và ngành tổ chức vào những lúc đón trả trẻ tôi thường nói chuyện với cha mẹ học sinh, tôi đã tuyên truyền rộng rãi đến cha mẹ học sinh về tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho các bậc phụ huynh hiểu.
Tích cực tham gia và đạt kết quả cao các hội thi, các phong trào thi đua do nhà trường và ngành tổ chức nhân các ngày lễ lớn như: 20/10, 20/11, 26/3, 8/3, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh, thi ĐDĐC cấp trường, thi môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, bé tài năng, …
Hình ảnh các bé tham gia các hội thi
Phối hợp các giáo viên trong tổ, trong trường tổ chức các buổi thảo luận, sinh hoạt, hội thảo nhằm tìm ra phương pháp tối ưu trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Tăng cường phối hợp với các cơ quan, ban ngành trên địa bàn xã và các bậc phụ huynh tuyên truyền vận động trẻ đến lớp, duy trì sĩ số học sinh, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn trong trường học.
Với các biện pháp trên bản thân tôi đã và đang áp dụng. Hàng năm trẻ tôi đã đạt được kết quả cao trong học tập. Những giải pháp mà tôi đã đưa ra chỉ muốn tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động, được phát triển các kỹ năng, vận dụng những hiểu biết của trẻ vào thực tiễn. Đồng thời giúp trẻ thích ứng với cuộc sống.
C. KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt được
Đối với học sinh
Trẻ lớp tôi 95% mạnh dạn tự tin tham gia tích cực vào các hoạt động nhóm, tổ trao đổi thảo luận, chia sẽ. Trẻ nắm vững các kiến thức, các kỹ năng vận dụng linh hoạt hơn, trẻ sáng tạo hơn vào thực tế.
100% trẻ phát huy tính tích cực chủ động thực hành trãi nghiệm sáng tạo.
Đối với giáo viên
Mang lại nhiều kỹ năng và kinh nghiệm cho bản thân khi thiết kế, lựa chọn chủ đề sát với đặc điểm nhận thức của trẻ mình trực tiếp dạy, mạnh dạn, chủ động thiết kế các hoạt động, lựa chọn các hình thức tổ chức đổi mới, sáng tạo. Khi tham gia tổ chức các hoat động ở trường cho trẻ.
Đối với phụ huynh
Phụ huynh sẽ an tâm, tin tưởng khi cho con em mình đến trường lớp mầm non, hiểu được tầm quan trọng của nền giáo dục mầm non trong thời đại mới và đặc biệt sẽ có tầm nhìn mới về vai trò và trách nhiệm đối với con em mình, phối hợp tích cực với giáo viên trong việc chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non.
2. Bài học kinh nghiệm
Sau khi áp dụng “Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5 – 6 tuổi” tại trường Mầm non Vĩnh Hòa đã góp phần nâng cao chất lượng các môn học và các hoạt động. Các biện pháp trên của tôi rất có tính khả thi nó đã thúc đẩy trẻ phát triển một cách toàn diện.
Việc tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm có ý nghĩa vô cùng quan trọng giúp trẻ tích cực hơn và phát huy tính tự giác, chủ động học tập, từ đó hình thành ở trẻ tính tự lập, kỹ năng sống mới, đánh dấu bước hình thành và phát triển nhân cách mới ở trẻ tạo tâm thế vững chắc cũng như tiềm năng cho trẻ bước vào các cấp học tiếp theo. Chính vì vậy, để làm tốt đều này giáo viên cần phải có tâm huyết, yêu nghề, sáng tạo và thể hiện năng lực của bản thân. Tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt” về các lĩnh vực. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường gia đình và cộng đồng nhằm nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được thể hiện trong tất cả các yếu tố của quá trình giáo dục và nó sẽ được Sử dụng hiệu quả hơn trong khi truyền thụ kiến thức cho trẻ, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức nhanh có ghi nhớ tốt.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng và đạt hiệu quả. Rất mong được sự góp ý của lãnh đạo và của chị em đồng nghiệp để tôi có được những kinh nghiệm quý báu trong công tác giảng dạy của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Vĩnh Hòa , ngày 06 tháng 2 năm 2025 Người viết
Nguyễn Thị Mỹ Lệ
