Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con người có ích, thành những con người mới. Trẻ em là nguồn lực tương lai của gia đình, đất nước và xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có trở nên sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ phần lớn ở công học tập của các cháu”.
Chương trình giáo dục mầm non bao gồm việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ thông qua nhiều hoạt động như hoạt động học và hoạt động khác. Mỗi hoạt động đều mang lại những kiến thức, kỹ năng cho trẻ mầm non từ đó hình thành cho trẻ những biểu tượng ban đầu về thế giới xung quanh và hình thành lên nhân cách của trẻ.
Trẻ mầm non không phải học trên lý thuyết qua lời nói suông mà đối với trẻ mầm non vừa học vừa chơi, khi trẻ tham gia hoạt động học cũng như khi tham gia vào hoạt động vui chơi ở các góc chơi là một hình thức giúp trẻ kích thích nhiều hơn trong việc trẻ được trải nghiệm, được khám phá, được tự tay làm ra những sản phẩm từ các đồ dùng thật, trẻ tập trung say xưa vào hoạt động, trẻ được thỏa mãn sự tò mò và trẻ tích cực tư duy tưởng tưởng để tạo ra sản phẩm.
Hoạt động vui chơi là sự liên kết các trò chơi ở các góc chơi, khi trẻ được hoạt động trong các góc chơi thì trẻ có thể tự bổ sung nội dung của vai chơi trong các góc chơi hay nội dung, chủ đề chơi trong các góc hoạt động. Thông qua hoạt động vui chơi giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt: nhận thức – thẩm mỹ – ngôn ngữ – thể chất – tình cảm và kỹ năng xã hội.
Đồng thời hoạt động vui chơi cũng giúp cho trẻ tái hiện lại thực tế xung quanh cuộc sống hàng ngày của trẻ, vừa giúp cho trẻ tự tin hơn trong giao tiếp, vừa hình thành và củng cố các kỹ năng trong việc thực hành. Từ đó giáo viên nhận biết được khả năng nhận thức, tính cách, năng khiếu của từng trẻ trong lớp và cùng với đồng nghiệp điều chỉnh kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ trong lớp mình đáp ứng được các mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Xuất phát từ những ưu điểm trên tôi ý thức nhiệm vụ quan trọng mà giáo viên cần có khi tổ chức các hoạt động, xây dựng môi trường hoặc thiết kế các góc chơi không phải đơn giản là cung cấp kiến thức mà phải làm sao để trẻ tích cực tham gia và nói lên được ý kiến của trẻ và phải tạo cho trẻ thói quen suy nghĩ nhanh và biết bảo vệ ý kiến, tìm các cách giải quyết khác nhau cho cùng một vấn đề. Với những lý do trên tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tích cực, hứng thú khi tham gia hoạt động vui chơi”.
Đối với trẻ mẫu giáo nói chung, trẻ 3 – 4 tuổi nói riêng, hoạt động vui chơi là hình thức cơ bản giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách, là bước đệm cho các hoạt động học tập và vui chơi ở những độ tuổi tiếp theo. Nhà tâm lý học Lêônchiep đã viết “Hoạt động vui chơi mà trung tâm là trò chơi đóng vai theo chủ đề là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Thông qua trò chơi giúp trẻ hình thành và phát triển cấu trúc tâm lý trong nhân cách của trẻ. Hoạt động chơi gây ra những biến đổi về chất có ảnh hưởng đến quyết định sự hình thành nhân cách trẻ mẫu giáo và chơi là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo”
Trẻ mầm non khi được học tại trường lớp thông qua các hoạt động học hàng ngày trẻ không chỉ đóng vai là bản thân mình, mà thông qua các hoạt động học và hoạt động vui chơi, trẻ được đóng vai thành “cô giáo, cô y tá, bác sĩ, chú bộ đội hay chú cảnh sát, chú thợ xây, kĩ sư xây dựng, ca sĩ, đầu bếp,….”. Từ những lần đóng vai đó trẻ có thêm kiến thức, kỹ năng, ngôn ngữ, cảm nhận được cái đẹp, cái tốt của từng vai chơi của mình. Hoạt động vui chơi có một đặc điểm rất riêng biệt đó là trẻ thông qua việc “đóng vai” theo từng vai chơi và chủ đề chơi, trẻ chơi là giả vờ chơi nhưng lại là đóng các vai có thật trong cuộc sống mà trẻ đã có các biểu tượng về các vai chơi đó. Cũng như trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi khả năng chú ý có chủ định đã khá hơn so với các lứa tuổi nhà trẻ. Tuy nhiên, hoạt động chơi của trẻ vẫn đóng vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động, trẻ chỉ hoạt động tích cực khi trẻ thích, trẻ chỉ hứng thú chơi khi trẻ thích chơi… Trẻ có hứng thú sẽ tham gia hoạt động một cách tích cực, từ đó hiệu quả đem lại sẽ cao hơn. Vì vậy, việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia học tập tích cực là một yêu cầu hết sức cần thiết và không thể thiếu trong quá trình tổ chức các hoạt động học tập và vui chơi cho trẻ. Hoạt động vui chơi tuy không phải là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo nhưng nó có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình giáo dục chăm sóc, giáo dục trẻ mà không hoạt động nào có thể thay thế được, thông qua việc trẻ tự phân vai chơi, đảm nhận từng vai chơi ở các góc chơi trong hoạt động vui chơi, trẻ được giáo dục một cách toàn diện về kỹ năng và nhân cách, giúp hình thành con người mới, con người có ích cho gia đình và xã hội.
Giáo viên cần biết khi tổ chức các hoạt động, xây dựng môi trường hoặc thiết kế các góc chơi không phải đơn giản là cung cấp kiến thức mà phải làm sao để trẻ tích cực, hứng thú tham gia vào các hoạt động vui chơi của trẻ trong ngày.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tạo hứng thú, chủ động, tích cực cho trẻ trong các hoạt động, đặc biệt là hoạt động vui chơi, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tích cực, hứng thú khi tham gia hoạt động vui chơi” để nhằm trao dồi kiến thức, học tập và nghiên cứu, đồng thời ứng dụng các phương pháp dạy học giúp trẻ hoạt động hứng thú, chú ý, tích cực trong việc tổ chức tốt các hoạt động vui chơi cho trẻ mẫu giáo.
Trong nhiều năm công tác, tôi được Ban giám hiệu phân công dạy ở lớp trẻ 3 – 4 tuổi nhiều năm liền. Trong quá trình thực hiện các hoạt động tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
- Thuận lợi
Bản thân tôi trong quá trình học tập và giảng dạy đã tìm tòi và làm được rất nhiều đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu dạng mở đồng thời được tham gia các đợt làm và triển lãm đồ dùng dạy học ở đơn vị, đơn vị bạn nên đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm.
Lớp tôi luôn được ngành giáo dục, nhà trường quan tâm và tạo điều kiện tốt về trang thiết bị, cơ sở vật chất.
Cả hai giáo viên dạy lớp đều nhiệt huyết với nghề, gần gũi với trẻ, đoàn kết, luôn có sự phối hợp, giúp đỡ nhau về chuyên môn.
Đa số phụ huynh có quan điểm đúng đắn với giáo dục mầm non. Cũng như có sự phối hợp tích cực trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ tại nhà.
- Khó khăn
Môi trường lớp học chưa sinh động, chưa hấp dẫn trẻ.
Đồ dùng đồ chơi dạng mở còn ít, chưa phong phú, chưa gợi được ý tưởng cho trẻ. Đồ dùng đồ chơi tự tạo nhanh hỏng, tính thẩm mỹ chưa cao và thường xuyên phải thay đổi theo từng chủ đề.
Đôi khi phương pháp và hình thức tổ chức của giáo viên chưa phong phú, hấp dẫn trẻ.
Trẻ lớp 3-4 tuổi còn nhỏ nên các kĩ năng của trẻ chưa cao. Nhiều trẻ còn nhút nhát, thụ động chưa biết nhập vai chơi, chưa tự tin trong giao tiếp.
Bên cạnh đó vẫn còn một số phụ huynh là công nhân các công ty ở khu công nghiệp, cạo mủ, làm hồ nên ít quan tâm đến công tác phối hợp với giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục trẻ.
Thực trạng khảo sát đầu năm trên 18 trẻ
Năm học 2024-2025 tôi đã khảo sát, tìm hiểu nhận thức của trẻ tích cực, hứng thú tham gia vào các hoạt động vui chơi của độ tuổi 3-4 tuổi.
Bảng khảo sát trẻ năm học 2024-2025
| NỘI DUNG | Tốt | Tỷ lệ | Chưa tốt | Tỷ lệ |
| Trẻ hứng thú khi tham gia các góc chơi của hoạt động vui chơi | 6/18 | 33,33% | 12/18 | 66,66% |
| Trẻ có kỹ năng nhập vai, thể hiện vai chơi. | 7/18 | 38,88% | 11/18 | 61,11% |
| Trẻ biết liên kết giữa các nhóm chơi với nhau | 6/18 | 33,33% | 12/18 | 66,66% |
| Trẻ có kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi. | 7/18 | 38,88% | 11/18 | 61,11% |
| Trẻ biết sáng tạo khi chơi ở các góc hoạt động vui chơi | 6/18 | 33,33% | 12/18 | 66,66% |
Từ thực trạng khảo sát trên tôi đã áp dụng một số giải pháp sau và bước đầu đã đạt được hiệu quả ngay tại Lớp Mầm 1 trường Mầm non Vĩnh Hòa.
III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Để thực hiện được những biện pháp giúp trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động vui chơi trong các góc chơi ở lớp. Tôi dựa vào kế hoạch chung của nhà trường, dựa vào chương trình giáo dục mầm non và các mục tiêu trong các lĩnh vực giáo dục để lên kế hoạch cụ thể cho lớp mình trong kế hoạch năm vào sổ theo dõi nhóm lớp để có hướng phấn đấu. Tôi với giáo viên cùng lớp xác định nội dung cần giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động vui chơi ở lớp tôi phụ trách bao gồm:
Trẻ hứng thú khi tham gia các góc chơi của hoạt động vui chơi.
Trẻ có kỹ năng nhập vai, thể hiện vai chơi, trẻ thể hiện được vai chơi trong từng góc mình chơi.
Trẻ có kỹ năng liên kết giữa các nhóm chơi với nhau, khi chơi ở các góc chơi có sự gắn kết giữa các góc chơi trong giờ hoạt động vui chơi. Trẻ hào hứng tiếp nhận kiến thức một cách thoải mái thông qua các hoạt động nhóm, tập thể…Thể hiện được trẻ là trung tâm của hoạt động.
Trẻ có kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi của trẻ, biết vai chơi của mình cần dùng đến đồ dùng đồ chơi nào để tạo ra sản phẩm và hứng thú hơn khi chơi.
Trẻ tích cực, hứng thú sáng tạo khi chơi, trẻ được thỏa ý sáng tạo theo ý của mình trong các góc chơi.
Việc xây dựng các góc của lớp học, trang trí sắp xếp môi trường lớp học theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là biện pháp có tác dụng rất lớn đối với việc tạo cho trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động ở lớp học, không chỉ kích thích trẻ hứng thú tích cực trong hoạt động học mà còn tạo cho trẻ có cảm giác gần gũi và tích cực trong tất cả các hoạt động khác. Đầu năm tôi cùng với đồng nghiệp đã sắp xếp trang trí lớp theo hướng mở, kết hợp với các sản phẩm của trẻ để tạo nên các góc hoạt động và mảng tường sinh động như các đồ dùng, đồ chơi, hình ảnh trang trí không dán cố định mà được bố trí trẻ có thể dễ dàng lấy sử dụng theo ý thích, ý tưởng của trẻ. Từ đó kích thích trẻ thực hiện các kĩ năng vẽ, tô màu, cắt, xé dán,… cùng với sự đồng hành của cô mà tạo nên các góc hoạt động, mảng chủ điểm trở nên sinh động hơn.
Với trẻ mầm non, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình ảnh vì vậy trẻ luôn yêu thích cái đẹp, trẻ càng thích thú say mê với môi trường học tập xung quanh trẻ thì càng giúp cho trẻ kích thích phát triển tư duy và sáng tạo. Giáo viên cần tạo cho trẻ tâm thế học tập và vui chơi thoải mái, giúp trẻ coi lớp học của mình là ngôi nhà thứ hai của mình, yêu thích mái trường mầm non để trẻ thoải mái, tự do tham gia dọn dẹp, trang trí, làm đồ dùng đồ chơi để vào các góc, sáng tạo các góc vui chơi theo ý của mình. Tôi sắp xếp, bố trí đồ dùng đồ chơi gọn gàng theo dạng “mở”, giúp trẻ dễ dàng sử dụng và lấy cất đúng nơi gọn gàng, thuận tiện. Vì vậy tôi đã khuyến khích trẻ cùng với ba mẹ sưu tầm nguyên vật liệu phế phẩm, các tranh ảnh, đồ chơi để trang trí lớp học theo chủ đề phù hợp.
Việc tạo ra một môi trường lớp học thật phù hợp, tạo hứng thú cho trẻ đến lớp cũng được tôi đặt lên làm nhiệm vụ trọng tâm trong năm học này Tôi đặc biệt quan tâm đến việc tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học, các góc hoạt động, các loại đồ dùng đồ chơi được phân loại, sắp xếp lên kệ góc gọn gàng. Trong năm học này với chuyên đề của lớp tôi là “Kỹ năng sống xanh”, tôi và trẻ trong lớp đã làm và trang trí các góc lớp gọn gàng, ngăn nắp, phù hợp với các góc chơi từ một số nguyên vật liệu phế phẩm như hạt cao su, quả thông, hạt gấc, lá cây, các loại hột hạt, cành cây- lá cây khô, lõi giấy, banh cũ, lon sữa, que đè lưỡi, ly nhựa, lon bia, hũ sữa chua, vỉ giấy đựng trứng, dĩa nhựa, bìa carton, chai nhựa, nắp chai, ….
Ngoài ra tôi còn sử dụng các nguyên vật liệu khác nhau để cho trẻ tạo hình trang trí lớp học như đá sỏi, vải vụn, dây thừng, cành cây, hột hạt, lá cây khô, hoa. Qua các giờ hoạt động học của trẻ, tôi đã sử dụng các sản phẩm của trẻ cùng cô đã thực hành được để trang trí lớp như hình ảnh trẻ vẽ- tô màu, xé- dán, nặn, gấp, trẻ cắt dán, làm các đồ dùng đồ chơi cho lớp. Từ đó vào mỗi chủ đề trong năm học mà tôi và trẻ cùng tham gia làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí các góc, mảng chủ đề của lớp học để giúp cho trẻ có cơ hội được hoạt động trải nghiệm qua đó bước đầu hình thành những kĩ năng học tập cho trẻ, tạo được sự hứng thú, kích thích trẻ thực hiện tốt yêu cầu trong các hoạt động, đồng thời giáo dục trẻ ý thức giữ gìn sản phẩm của mình và của bạn làm ra.
Góc học tập
Góc xây dựng
Góc nghệ thuật
Góc thư viện của bé, bé làm quen chữ cái
Góc phân vai
Sắp xếp, bố trí góc chơi phù hợp với lớp học theo chủ đề, chủ điểm trong tháng. Mỗi tuần phải bố trí một chủ điểm cho phù hợp, qua chủ điểm khác phải thay đổi hình ảnh sao cho phù hợp với từng chủ đề.
Hình ảnh được bố trí vừa tầm mắt của trẻ: Không quá cao cũng không quá thấp, hình ảnh phải to, rõ nét, đẹp mắt, bố cục hài hòa với trẻ.
Sắp xếp, bố trí các góc chơi cần phải linh hoạt, phù hợp, hấp dẫn và thay đổi nội dung, hình ảnh, đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề. Khi trang trí, sắp xếp không dán cố định, không dán kín hết các mảng tường mà nên chia từng khu vực cho trẻ treo, dán sản phẩm của cô và trẻ cùng làm theo từng chủ đề, chủ điểm. Và đặc biệt là khi trẻ tự trang trí các góc chơi thì trẻ càng tham gia tích cực hơn.
Để giúp cho trẻ học tập và vui chơi đạt được các kết quả tốt thì điều đầu tiên cần phải làm là tạo được các góc chơi phù hợp. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn sắp xếp, bố trí góc chơi có diện tích đảm bảo đủ cho số trẻ hoạt động trong từng góc. Bố trí góc chơi phù hợp với lớp học: Các góc chơi động và các góc chơi tĩnh sắp xếp không gần nhau để tránh làm ồn ào khi trẻ chơi, xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn, giúp trẻ tìm hiểu, khám phá những cái mới.
Ví dụ: Tôi bố trí góc học tập gần góc thư viện, để tận dụng các mảng tường và các mặt sau của các kệ tủ để dán, treo tranh ảnh phù hợp có nội dung nhằm hướng dẫn trẻ hoạt động tích cực. Đặc biệt là góc thư viện cần có sự yên tĩnh hơn tôi bố trí nơi có ánh sáng phù hợp cho trẻ ngồi lật mở trang sách, xem hình ảnh minh họa trong sách truyện, ngồi đọc thơ, xem truyện, xem tranh cùng với cô và các bạn.
Bên cạnh đó tôi cũng sắp xếp, bố trí các góc chơi khác trong lớp như:
+ Góc phân vai, bé tập làm nội trợ, trò chơi đóng vai theo chủ đề, tôi đã bố trí nơi có diện tích rộng và tách biệt có thể kê được kệ nội trợ, tôi bố trí ngay cửa ra vào bên trong lớp vì đó là khoảng rộng nhất của lớp học.
+ Góc nghệ thuật tôi đã bố trí gần vị trí của góc học tập để trẻ khi chơi dễ dàng giao lưu với bạn khi cần thiết, các trẻ chơi ở góc học tập và góc nghệ thuật có thể trao đổi với nhau.
+ Góc xây dựng tôi đã bố trí phía bên trái của lớp học có mảng tường rộng dành cho trẻ xây dựng các khu vực chơi và có khoảng rộng dành cho nhiều trẻ chơi để có thể có khu vực xây rộng rãi mô hình của trẻ muốn xây như trẻ xây hàng rào, trẻ trồng cây- hoa, trẻ phân chia khu vực của mô hình bằng hột hạt, đá sỏi,…có lối đi rộng rãi cho trẻ hoạt động tích cực.
+ Góc thiên nhiên tôi bố trí ngoài cửa lớp để nhằm tạo được khoảng chơi rộng rãi, khi trẻ vừa được chơi vừa được chăm sóc vườn cây, vườn hoa trước cửa lớp để việc chăm sóc các loại cây cảnh, hoa thuận tiện hơn. Tạo thêm góc chơi nước, cát cho trẻ.
+ Trong lớp tôi còn chuẩn bị thêm một góc đó là góc “Khám phá khoa học cho trẻ” từ những nguyên vật liệu như: Ly nhựa, muỗng, cát, đường, muối, màu nước, màu thực phẩm, những chai nước, sỏi đá, hột hạt, bột baking soda,…. Cháu có thể dễ dàng làm các thí nghiệm đơn giản như: Sự đổi màu của nước, vật chìm- vật nổi, chất nào tan trong nước, thấm hay không thấm, núi lửa phun trào, pháo hoa trong nước,….
Góc khoa học
Bên cạnh đó tùy theo nội dung của từng chủ điểm đang thực hiện mà lớp bố trí các góc chơi cho phù hợp, lựa chọn đồ dùng đồ chơi phù hợp.
Ví dụ: Chủ đề “Gia đình của bé” với chủ điểm là “ Ngôi nhà của bé” tôi bố trí các góc chơi:
Góc phân vai: Làm bánh và tổ chức sinh nhật bé.
Góc xây dựng: Xây ngôi nhà bé yêu.
Góc nghệ thuật: Làm thiệp sinh nhật tặng bạn.
Góc học tập: Xem tranh, chơi lô tô, ghép tranh.
Góc thiên nhiên: Cắm hoa, trồng hoa và cây cảnh.
Khi tổ chức cho trẻ chơi thì giữa các góc chơi cần có khoảng cách đủ rộng để trẻ có lối đi lại rộng rãi và tương tác giữa các góc chơi diễn ra thuận tiện hơn. Chính vì vậy tôi đã sử dụng các mảng tường và các kệ tủ để ngăn cách. Khi thực hiện hoạt động chơi trẻ chỉ cần xoay kệ tủ là tạo thành góc chơi riêng biệt không bị ảnh hưởng đến các nhóm chơi khác.
Nhờ lựa chọn phù hợp vào việc bố trí, sắp xếp các góc chơi thì tôi nhận thấy trẻ trong lớp hoạt động trong góc chơi thuận tiện hơn, sự liên kết với các nhóm chơi nhiều hơn, trẻ vui chơi ngoan, trật tự, không va chạm với các bạn trong góc khác. Các góc có sự hoạt động nhiều và sôi nổi được sắp xếp xa với góc cần sự yên tĩnh, từ đó giúp trẻ học tập và vui chơi hết mình. Và đặc biệt là cô giáo bao quát trẻ chơi tốt hơn.
Ngoài ra, tôi đã tìm tòi các hình thức tổ chức ứng dụng STEAM vào các hoạt động trong ngày để trẻ tiếp thu được những hình thức mới của hoạt động. Tôi đã xây dựng các góc chơi để tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi hàng ngày cho trẻ.
Để thực hiện tốt ứng dụng STEAM vào góc chơi thì giáo viên cần chuẩn bị đa đạng các nguyên vật liệu. Chúng ta có thể sưu tầm, tận dụng nguyên vật liệu tự nhiên sẵn có dễ tìm ở địa phương và gần gũi với trẻ: Lá, cành cây, ống hút, nắp chai, bẹ chuối, hộp sữa, giấy, bìa catton, gỗ, quả thông, vỏ sò, hột hạt,…
+ Sưu tầm nguyên vật liệu phải được vệ sinh sạch sẽ, đảm bảo an toàn cho trẻ. Sưu tầm nguyên vật liệu dễ làm và dễ sử dụng.
+ Xây dựng các góc chơi ứng dựng STEAM thì giáo viên cần đảm bảo không gian và đồ dùng phù hợp với các góc chơi, sắp xếp đồ dùng đồ chơi trong các góc phù hợp cho việc trẻ tự lấy và cất đồ chơi dễ dàng, trẻ được tự lựa chọn góc chơi, các đồ dùng, học liệu cho góc STEAM như giấy, bút chì, màu nước, màu sáp, giấy màu, đồ chơi hình khối xây dựng, blocks, đồ tái chế, các dụng cụ dành cho góc toán như thước kẻ, kính lúp, khối hộp,…trong góc STEAM ngoài các nguyên vật liệu tái chế đơn giản và gần gũi với cuộc sống của trẻ mà các nguyên vật liệu này được sưu tầm không mất tiền như bìa catton, ống hút, hột hạt, lá – cành cây khô, hoa khô, quả thông, que đè lưỡi, dây thừng, vải vụn,….Ngoài ra còn có một số đồ chơi hiện đại như Kit Robot, Lego Mindstorms Ev3, Robot Dash, LittleBits Code Kit, Robotics, WindBots,… chúng ta có thể tham khảo và tư vấn mua sắm thêm.
+ Tạo môi trường phù hợp với thực tiễn tại lớp học, trẻ cảm nhận được những đồ dùng nguyên học liệu dễ kiếm, dễ tìm và cả những đồ dùng mang tính khoa học kĩ thuật công nghệ ứng dụng trong các giờ học.
+ Một số hình ảnh xây dựng môi trường hoạt động STEAM mà tôi đã thực hiện tại lớp tôi: Ứng dụng STEAM một số góc chơi thông qua hoạt động của trẻ.
– Trong các góc chơi trẻ biết sử dụng yếu tố khoa học, công nghệ, kỹ thuật trong quá trình chơi trẻ hình thành kỹ năng về thế giới xung quanh.
Ví dụ:
+ Góc khoa học: Sự đổi màu của hoa, Tách lòng trắng lòng đỏ trứng, vật nổi vật chìm, pháo hoa đầy màu sắc.
– Chuẩn bị: 1 bình nước, 4 cái ly, viên sủi , dầu ăn và màu thực phẩm.
– Cách chơi: Trước tiên đổ 3/4 nước vào ly cho dầu ăn và màu thực phẩm vào ly sau đó bỏ viên sủi vào ly. Khi đó viên sủi sẽ sủi bọt và những giọt màu bên dưới sẽ cùng bắn lên trong dầu ăn giống như pháo hoa trong nước với đủ màu sắc.
Hình ảnh : Bé làm thí nghiệm làm pháo hoa
+ Góc toán học: Cho trẻ chơi với vỏ nghêu, lõi giấy, bìa catton, cành cây, lá cây, que đè lưỡi,…
– Chuẩn bị: Gỗ, vỏ nghêu, lõi giấy, bìa catton, cành cây…
– Cách chơi: Cho trẻ chơi với đồ chơi ôn luyện khái niệm sơ đẳng về toán.
Hình ảnh : Trẻ chơi góc toán
+ Góc kỹ thuật: Ngôi nhà ước mơ, mở khóa, đóng mở cửa.
– Chuẩn bị: Lõi giấy, bìa catton, keo, bút lông, bút màu, thước, kéo, rổ.
– Cách chơi: Trẻ biết sử dụng các nguyên vật liệu gắn kết, kết hợp với các nguyên vật để tạo thành ngôi nhà.
Hình ảnh : Xây dựng ngôi nhà ước mơ
+ Góc công nghệ: Làm thùng rác thông minh, làm xe rác
– Chuẩn bị: Thùng catton, lõi giấy, ống hút, tranh ảnh, kéo, keo 2 mặt.
– Cách chơi: Trẻ biết cách tạo ra thùng rác thông minh, biết phân loại rác đúng, nắp thùng rác xoay được.
Ví dụ: Làm thùng rác thông minh.
Hình ảnh: Làm thùng rác thông minh
+ Góc nghệ thuật: Vẽ, nặn, hát, kể chuyện
– Chuẩn bị: Bột mì, màu thực phẩm, khuôn bánh, dĩa, rổ,…
– Cách chơi: Trẻ biết chọn nguyên vật liệu để tạo ra bánh từ các nguyên vật liệu.
Hình ảnh : Trẻ làm bánh kem sinh nhật tặng bạn
- Tạo đồ dùng, đồ chơi dạng mở, kích thích trẻ tích cực, hứng thú trong hoạt động vui chơi.
Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo 3- 4 tuổi, tư duy của trẻ chủ yếu là tư duy trực quan hình ảnh. Chính vì vậy các đồ dùng dạy học, đồ chơi dành cho trẻ cần đẹp, sinh động, thỏa mãn sự tò mò, khơi gợi trí óc tưởng tượng cho trẻ, khi trẻ được nhìn thấy và thu hút sự chú ý của trẻ.
Ngay từ đầu năm học khi được phân công lớp dạy, tôi và giáo viên cùng lớp đã tìm hiểu và cùng lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo để phục vụ cho các hoạt động học. Ngoài các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi được nhà trường cấp phát, tôi đã lên kế hoạch cần làm những đồ dùng, đồ chơi nào? Ở các góc chơi nào? Theo từng góc chơi, tiết học hay từng chủ đề trong năm học. Tôi và giáo viên cùng lớp và trẻ phải cùng nhau cùng làm nhiều loại đồ dùng đồ chơi, đồ chơi tự tạo khác nhau để phục vụ cho các hoạt động ở lớp học trong các hoạt động hàng ngày.
Trước mỗi chủ đề trong năm học, tôi đã xác định rõ những đồ dùng đồ chơi, tranh ảnh, đồ chơi có tính chất giới thiệu chủ đề hoặc những đồ chơi khó làm do cần sự khéo léo về bố cục, đường nét thì giáo viên làm, còn những loại tranh, đồ chơi tự tạo đơn giản, không đòi hỏi cầu kỳ thì cô hướng dẫn và cho trẻ tự làm, từ đó giúp trẻ hứng thú và tích cực chủ động tạo ra những sản phẩm đẹp, phù hợp để đem vào làm đồ chơi cho các góc hoạt động vui chơi như góc xây dựng, góc học tập, góc phân vai, góc nghệ thuật,…. Khi bắt đầu vào chủ đề mới, tôi cùng trẻ thảo luận, gợi ý, hướng dẫn trẻ để xem xây dựng góc nào? Trong góc có những gì và làm như thế nào để tạo ra góc đó ? Hay trong góc phân vai cần bày bán những gì và cách làm ra sao ?
Sau đó, tôi lên Google, các trang mạng Facebook, Zalo như các nhóm làm đồ dùng đồ chơi STEAM, nhóm tranh ảnh trang trí lớp, nhóm chia sẻ tài liệu mầm non,… để tìm hiểu và học hỏi cách trang trí, làm đồ dùng, đồ chơi từ các đồng nghiệp từ đó tôi nhận thấy mình cần có các loại nguyên vật liệu cần thiết theo từng chủ đề để sưu tầm và vận động phụ huynh ủng hộ như: bìa catton, vỏ chai, nắp chai, ống hút, vải vụn, vỏ ốc, hột hạt, dây thừng, lõi giấy, tranh ảnh, ….
Khi đã có các loại nguyên vật liệu sưu tầm hay được phụ huynh ủng hộ đem đến lớp, tôi cùng giáo viên cùng lớp phân ra thành nhiều loại như hột hạt, lõi giấy, vải vụn, nắp chai, bìa catton, vỏ sò,…. Đồng thời, tôi cũng vệ sinh sạch sẽ các nguyên vật liệu như rửa sạch, phơi dưới ánh nắng, phân loại.
Tùy từng loại nguyên vật liệu khác nhau, tôi tổ chức cho trẻ tạo những đồ dùng, đồ chơi khác nhau trong các góc chơi khác nhau trong hoạt động vui chơi. Để việc dạy học và làm đồ dùng được diễn ra thuận lợi thì trước mỗi tuần học của từng chủ đề, chủ điểm, tôi lên giáo án và dự định trong các góc chơi của lớp cần những đồ dùng dạy học trực quan nào, đồ chơi nào thì tôi và trẻ sử dụng những nguyên vật liệu có sẵn làm ra những đồ dùng đồ chơi để phục vụ cho các hoạt động vui chơi của ngày hôm sau hoặc tuần sau.
Nguyên vật liệu được lau rửa sạch, phơi nắng, phân loại và cùng trẻ làm đồ dùng.
Tạo cơ hội cho trẻ được tham gia vào việc xây dựng các góc chơi, cùng làm đồ dùng đồ chơi dạng mở, đồ chơi tự tạo, trang trí, sắp xếp và vệ sinh góc chơi.
Bên cạnh đó, tùy thuộc vào từng chủ đề tôi hướng dẫn trẻ cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động của các chủ đề trong năm. Như cho trẻ cắt bìa catton để làm quần áo, trẻ cùng cô cắt và vẽ tô màu các chi tiết như nút áo, cổ áo,… bằng bút màu, cô cùng trẻ gấp giấy làm thành phần váy,…trẻ cùng cô làm ra những bộ váy áo đẹp hay cô làm những đôi giày dép và túi sách bằng bìa và trang trí cho trẻ chơi ở góc phân vai.
Sản phẩm cô và trẻ cùng làm trang trí đồ chơi góc phân vai
Ngoài ra tôi cùng trẻ làm một số đồ chơi như : Tôi may bao da bằng nỉ các loại củ quả như: củ cà rốt, củ cải trắng, quả cà tím, quả mướp,….Sau đó tôi hướng dẫn cho trẻ nhồi bông vào ruột của các loại củ quả trên, sau đó tôi hoàn thiện cuống lá, cho trẻ mang vào góc phân vai để trẻ bày bán trong góc ‘‘Siêu thị của bé’’.
Hay trong chủ đề ‘‘Tết và mùa xuân’’, tôi và trẻ cùng nhau tạo ra những quả hồng để trang trí cây hồng đón tết, trẻ được tự cắt đầu quả bóng bay và cùng với sự hướng dẫn của cô, trẻ nhồi bông gòn vào quả bóng bay, cô cùng trẻ cắt và dán cuống và tạo ra những quả hồng đẹp.
Trẻ tạo ra những quả hồng qua việc trẻ cắt vòi, nhồi bông vào quả bong bóng
Cũng có loại đồ chơi tôi để cho trẻ tự làm như gấp chong chóng bằng lá dừa, gấp cái ví, tô màu vỏ đậu phộng để làm tranh, làm hoa, làm thiệp,….để trưng bày và làm đồ dùng đồ chơi tự tạo cho các góc chơi trở nên sinh động, hấp dẫn trẻ, trẻ đã được tự do sáng tạo làm các đồ dùng đồ chơi theo ý của mình dựa theo sự hướng dẫn và yêu cầu của giáo viên đưa ra.
Trẻ làm chong chóng bằng lá dừa, tô màu vỏ đậu phộng
Cô cùng trẻ làm gấp cái ví, làm bưu thiếp
Như vậy tất cả những chủ đề tôi đã lôi cuốn thu hút trẻ vào hoạt động, vừa huy động được vốn hiểu biết, khả năng sáng tạo của trẻ, giúp trẻ rèn luyện được các kỹ năng xã hội, kỹ năng hợp tác với cô và bạn, kỹ năng tương tác với đồ dùng đồ chơi, nề nếp, thói quen, lao động vệ sinh tích cực, vệ sinh sạch sẽ đạt được mục đích giáo dục, khả năng sáng tạo của trẻ.
Khi trẻ làm xong, tôi chọn những sản phẩm đẹp cho trẻ xem và nhận xét, trẻ có thể dùng những sản phẩm này để chơi trong các giờ học như kể chuyện, đọc thơ qua rối, sữ dụng rối để giới thiệu bài. Giờ học toán như vòng quay số… hoặc có thể dùng sản phẩm này cho trẻ tặng bố mẹ, bạn bè và sinh nhật của bạn,…
Trong giờ học, giờ chơi cũng như giờ sinh hoạt chiều, tôi và trẻ cùng làm những đồ chơi tự tạo, khi chuẩn bị cho trẻ làm đồ chơi, đồ dùng tự tạo tôi tiến hành một cách thích hợp và tự nhiên, không gò bó trẻ, gợi ý trẻ làm đồ chơi bằng những ý tưởng, kinh nghiệm gần gũi và có ý nghĩa đối với trẻ.
Khi trẻ được cùng cô làm đồ dùng sẽ giúp trẻ khéo léo hơn và tích lũy được nhiều kinh nghiệm sống. Mặt khác, khi trẻ thấy những đồ dùng mình làm ra được cô đưa vào các giờ học thì trẻ rất hứng thú, tích cực lắng nghe và tham gia cùng cô.
Việc thường xuyên tạo cơ hội cho trẻ cùng cô tự làm những đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu dạng mở trong các giờ hoạt động nhằm giúp trẻ hiểu hơn về thế giới xung quanh, có nhiều khả năng sáng tạo hơn nữa đặc biệt là giúp phát triển toàn diện cho trẻ.
Ví dụ: Trong hoạt động góc, tôi đã sử dụng các nguyên vật liệu như bìa catton, giấy màu, chai lọ, để tạo nên các đồ dùng trong góc phân vai như bếp gas, nồi, máy xay sinh tố, phích nước, quần áo, túi sách, hoa, quả,…Như góc xây dựng, tôi sử dụng hộp bánh plan để làm chậu hoa, thân cây bằng bìa catton và dĩa nhạc, sử dụng hột hạt, đá sỏi, vỏ sò,… để cho trẻ hoạt động trong hoạt động góc. Hay như góc học tập, tôi đã làm một số đồ dùng như vòng xoay kì diệu, bông hoa chữ số,…bằng các nguyên vật liệu tái chế. Trẻ chơi rất hứng thú, tích cực, yêu thích chơi ở các góc chơi, trẻ biết phân vai chơi, củng cố kiến thức và rèn luyện các kỹ năng cho trẻ.
Các đồ dùng tự tạo được làm từ nhiều các nguyên vật liệu khác nhau
- Trang trí, sắp xếp và vệ sinh đồ dùng, đồ chơi ở các góc:
Đồ dùng, đồ chơi rất quan trọng đối với trẻ do đó mà ngoài việc lựa chọn đồ chơi đẹp phong phú đa dạng thì cô cần phải sắp xếp đồ chơi sao cho kích thích trẻ hoạt động.
- Cần lựa chọn trang thiết bị đồ dùng đồ chơi và cách bố trí, sắp xếp như sau:
Đồ chơi phải phù hợp độ tuổi và đặc biệt là phải thật sự an toàn cho trẻ.
Đa chức năng, ở dạng mở: Dùng vào nhiều lượt khác nhau. Dễ sử dụng, đa dạng, phong phú.
Đồ dùng đồ chơi có tính thẩm mỹ cao, vệ sinh sạch sẽ. Màu sắc tươi sáng và hình dáng ngộ nghĩnh.
Giáo viên nên tận dụng tối đa nguyên vật liệu phế phẩm phù hợp với từng chủ đề và sử dụng cho nhiều lần hoạt động khác nhau.
Thuận tiện cho cô và trẻ: Dễ thấy, dễ lấy, dễ cất và dễ lựa chọn.
Tạo cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực và hứng thú, phù hợp với từng chủ đề giáo dục trong năm học.
Sắp xếp một cách gọn gàng, khoa học.
- Giáo viên phải chú ý các loại đồ dùng của trẻ có kí hiệu nhằm giúp trẻ có khả năng ghi nhớ tốt. Giúp trẻ lấy đồ dùng mà không cần sự trợ giúp của cô, trẻ có thể bảo quản đồ dùng cá nhân của mình như: Giữ gìn sạch sẽ, lấy và cất đúng nơi quy định. Trẻ biết giữ gìn đồ dùng đồ chơi sạch sẽ, biết cùng cô và các bạn lau chùi, dọn dẹp các đồ dùng đồ chơi ở các góc vào ngày thứ 6 hàng tuần. Từ đó giúp cho trẻ hình thành kĩ năng sắp xếp, trang trí và sử dụng đồ dùng đồ chơi đúng cách, lấy cất đúng nơi quy định.
Trẻ lau dọn đồ chơi ở các góc hoạt động vào thứ 6 hàng tuần
– Bảo quản đồ dùng, trao đổi đồ dùng cũng như kinh nghiệm làm và sử dụng hiệu quả đồ dùng giữa các lớp.
Để đồ dùng được bền, sử dụng lâu dài tôi đều cập nhật đầy đủ vào sổ tài sản của lớp, có ghi chú rõ ràng, những đồ dùng được cấp phát cũng như tự tạo, tôi và trẻ làm được hay phụ huynh hỗ trợ, tôi thường chú thích về cách sử dụng đồ dùng. Bảo quản tốt đồ dùng, đồ chơi đã có, sửa chữa hoặc thay thế ngay đồ dùng hư hỏng.
Tôi tham mưu với Ban giám hiệu làm đồ dùng đồ chơi dạng mở phục vụ các chủ đề trong năm để giáo viên và trẻ cùng nhau làm.
Bên cạnh đó, trong buổi sinh hoạt chuyên môn tôi đã đề xuất giải pháp nên xây dựng kế hoạch trao đổi đồ dùng giữa các nhóm trong tổ và các khối lớp. Khi cần đồ dùng nào sẽ mượn đồ dùng đó, có ký mượn, ký trả rõ ràng giúp cho việc trao đổi, quản lý và làm đồ dùng được thuận lợi hơn. Khi mượn giáo viên phải bảo quản đồ dùng để tránh hư hao, nếu hư thì phải gia cố lại xong rồi gửi lại cho đồng nghiệp.
Tôi lên tiết dạy hoạt động sử dụng đồ dùng dạng mở để giáo viên trong trường xem và chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Khi lên tiết dạy trên lớp tôi chú ý đảm bảo phương pháp dạy và học “lấy trẻ làm trung tâm” và chú ý đến tâm sinh lý, khả năng của trẻ. Sử dụng đồ dùng phù hợp đề tài, đúng lúc, đúng chỗ, khai thác hiệu quả đồ dùng.
Khi được tạo cơ hội tôi và giáo viên trong trường cùng tham gia vào các hội thi làm đồ dùng tự tạo do trường, Phòng GDÑT và Sở GDÑT tổ chức thì tổ khối chúng tôi cùng nhau thảo luận xem mình sẽ lựa chọn đồ dùng trong lớp nào để dự thi, đặt biệt là đồ dùng đó có thể phục vụ cho mọi hoạt động của trẻ mà không tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc.
- Tổ chức nội dung chơi hợp lý, khoa học, gần gũi với trẻ, lồng ghép linh hoạt nhiều nội dung hoạt động, phối hợp liên kết các góc chơi với nhau.
Nội dung hoạt động tại các góc chơi rất phong phú, luôn thay đổi theo từng chủ đề. Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo các góc mà trẻ sẽ chơi trong từng chủ đề, chủ điểm, tôn trọng quyết định của trẻ khi trẻ chọn góc chơi mà trẻ muốn “đóng vai”, cô nắm rõ đặc điểm tâm lý của từng trẻ, lưu ý đến những trẻ còn rụt rè, nhút nhát, khuyến khích động viên trẻ kịp thời. Gợi ý cho trẻ thay đổi vai chơi, góc chơi để trẻ hứng thú khi được trải nghiệm hiểu biết của mình vào mọi góc hoạt động. Khi tổ chức hoạt động góc tôi lồng ghép linh hoạt nhiều nội dung hoạt động giữa các góc để triển khai chủ đề chơi và phối hợp liên kết giữa các góc chơi. Ngoài ra tôi còn nêu rõ góc chơi “trọng tâm” của ngày hôm nay trẻ chơi là góc chơi nào, để trẻ thấy được tầm quan trọng của góc chơi “ trọng tâm” để trong buổi chơi sẽ làm nổi bật hơn các góc khác.
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới động vật”, ngày thứ hai góc xây dựng “Xây vườn bách thú” được chọn là góc chơi trọng tâm thì tôi đến góc xây dựng hỏi trẻ về các bác kĩ sư xây dựng đang xây gì vậy? Trẻ tự chọn vai chơi của mình trong góc là chú thợ xây, chủ thầu hay cô trồng cây, chăm sóc con vật,…trẻ biết phân chia công việc cho các bạn trong nhóm góc xây dựng. Ngoài ra, tôi quan sát thấy trẻ còn lúng túng vì xây vườn bách thú mà thiếu các con vật, tôi nói với trẻ: “Bác ơi! Tôi thấy bên cửa hàng bách hóa, họ bán nhiều loại con giống, bác xem mua con gì để thả vào vườn bách thú đây?”. Trẻ trong nhóm bàn nhau và cử 1 bạn sang mua con giống về thả. Những thành viên góc xây dựng tiếp tục xây dựng vườn bách thú bằng các nguyên vật liệu có trong góc xây dựng, góc thiên nhiên “trồng cây kiểng” thì trẻ ở góc thiên nhiên sẽ đem sản phẩm đến góc xây dựng để bán,…
Hay tôi đến góc phân vai đóng vai gia đình, tôi nói: Bác ơi tôi thấy con bác đang nóng sốt kìa bác cho con đi khám bác sĩ, nhờ bác sĩ kê đơn giúp nhé!
Hay góc phân vai đóng vai người bán quán ăn với góc xây dựng nếu trẻ chơi ở góc xây dựng xong rồi mà trẻ chưa biết làm gì nữa tôi gợi mở cho trẻ: Các bác xây xong rồi sao không tổ chức một buổi liên hoan thật vui nhỉ?
Hay khi trẻ chơi góc nghệ thuật làm tranh con vật, tô màu tranh con vật được nhiều thì tôi gợi ý trẻ đem sản phẩm của mình qua góc phân vai “Cửa hàng tạp hóa” để bán sản phẩm, góc phân vai sẽ đóng vai người mua- bán tranh.
Thông qua việc lời gợi ý của cô, trẻ đã biết liên kết các góc chơi với nhau khi chơi, biết giao lưu với các nhóm chơi của từng góc khi chơi. Trẻ đã chơi hứng thú hơn, biết qua góc khác chơi khi đã nhàm chán ở góc trẻ đang chơi. Với việc gợi ý của cô, cô tạo tình huống, cơ hội để trẻ liên kết chơi cùng bạn ở các góc chơi lại với nhau, có sự phối hợp liên kết các góc chơi với nhau.
Từ đó, trẻ đã cảm nhận và khám phá về cuộc sống xung quanh mình một cách tích cực, chủ động qua việc tạo cơ hội cho trẻ được học tập và vui chơi qua các góc chơi, các đồ dùng đồ chơi trong các góc, các vai chơi trẻ được chọn và được tác động trực tiếp vào đồ chơi trong quá trình chơi của mình. Việc liên kết các góc chơi của trẻ phong phú hơn, đa dạng hơn. Kết quả của từng vai chơi của trẻ tốt hơn và điều quan trọng hơn là trẻ thích đến lớp, đến trường, vui tươi, háo hức hơn mỗi khi đến giờ hoạt động vui chơi.
Thông qua hoạt động vui chơi trẻ được thể hiện những kĩ năng sống qua các hành động của vai chơi trẻ đảm nhận. Qua đó giúp trẻ hoàn thiện đủ 5 mặt phát triển: trí tuệ, thể chất, ngôn ngữ, thẫm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội, qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Trẻ em không những cần được chăm sóc, nuôi dưỡng sức khoẻ, được giáo dục nhận thức qua hoạt động học tập, mà quan trọng nhất trẻ được thoả mãn nhu cầu chơi của mình. Trẻ tham gia chơi ở các góc chơi, tự phân vai chơi của mình trong nhóm, biết được mình trở thành “nhóm trưởng” trong góc chơi để chỉ dẫn các bạn trong nhóm cùng nhau thực hiện yêu cầu trong góc chơi của mình.
| Trẻ biết phân vai chơi trong góc phân vai
|
Ví dụ: Góc phân vai thuộc chủ đề “Gia đình của bé”
Trẻ được đóng vai làm người bán hàng, làm ba- mẹ, làm anh chị em trong gia đình và cùng nhau phân chia vai chơi như: Mẹ và chị cùng đi chợ – nấu ăn, ba và các anh chị em cùng dọn nhà, trang trí bàn ăn,….
Trẻ biết tự phân vai chơi cho nhau và nắm được vai chơi của mình, tái hiện lại những cảnh chơi mà trẻ đã được quan sát thấy như ở các ngày lễ hay buổi tiệc trong gia đình hoặc những buổi tiệc đi dự cùng ba mẹ…..
Trẻ biết phân vai chơi trong góc phân vai
+ Góc học tập : Là những trò chơi nhằm tạo cho trẻ sự ghi nhớ vững bền hơn và tư duy trực quan hành động phát triển hơn, kèm theo là tư duy ngôn ngữ cũng được hình thành. Trẻ sẽ chơi những trò chơi học tập có luật chơi như trò chơi “Tranh bù chỗ còn thiếu”, “chơi lô tô dinh dưỡng”, “ghép tranh thành bức tranh hoàn chỉnh”, phân loại các loại hoa, quả, đô mi nô, vòng quay kì diệu, lô tô trúng thưởng, hoặc những trò chơi do cô sáng tạo ra nhưng những trò chơi này đều phải có luật.
Trẻ chơi “Ghép tranh thành bức tranh hoàn chỉnh, Bé tập đếm số, Nối số”
+ Góc xây dựng : Trẻ được tự chọn đóng vai làm “nhóm trưởng” của các chú công nhân xây dựng và tự phân chia vai chơi của từng thành viên trong nhóm của mình, qua những việc làm của trẻ trong góc chơi thể hiện công việc cần cù, vất vả, làm những việc của các cô chú công nhân xây dựng, đồng thời trẻ biết hợp tác với nhau để thực hiện một công việc được giao. Hay là qua quá trình chơi trong hoạt động vui chơi không chỉ nhằm giúp cho trẻ tạo ra các sản phẩm trong các góc chơi mà còn tạo ra sự hứng thú trong quá trình chơi của trẻ.
Trẻ tự thảo thuận vai chơi, chọn ra “ nhóm trưởng” trong góc chơi
+ Góc thiên nhiên: Trẻ được giao một nhiệm vụ cũng không kém phần quan trọng đó là trẻ được thực hành qua những lời giáo dục của cô giáo, trẻ được trồng và biết cách chăm sóc cây cảnh, chăm sóc hoa, rau, trẻ còn được chơi với lá cây, chơi với cát, chơi đong nước,…
Ngoài ra tôi cũng sử dụng một số nguyên vật liệu thiên nhiên như hoa, cỏ, lá cây, cành cây, hột hạt,…để trẻ hoạt động. Từ đó, giúp trẻ yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp, thích thú tham gia vào các hoạt động.
Trẻ được trồng và biết cách chăm sóc cây cảnh, chăm sóc hoa, rau
Hay tôi cho trẻ cắm hoa, bó hoa bằng các loại hoa, cây hoa dại, lá cây,… qua việc được tự mình cắt tỉa lá cây, cành hoa và cắm vào lẵng hoa, hay bó lại thành các bó hoa giúp trẻ yêu cái đẹp, yêu thiên nhiên và có kỹ năng cắt, bó, cắm hoa. Tôi nhận thấy trẻ ở góc thiên nhiên chơi rất vui và hứng thú. Sau khi trẻ hoàn thành sản phẩm tôi hướng trẻ đem tới góc phân vai và bán cho người bán tạp hóa, từ đó trẻ còn học được việc buôn bán sản phẩm mình làm ra được.
Trẻ chơi góc thiên nhiên
+ Góc nghệ thuật : Trẻ tự mình làm những sản phẩm thật đẹp qua các kĩ năng như: Vẽ, nặn, xé dán, tô màu sử dụng màu nước, làm sản phẩm đa dạng từ các nguyên vật liệu……
Ở chủ đề “Tết và mùa xuân”: Trẻ in- tô màu hoa mai, hoa đào bằng khuôn lõi giấy và màu nước thật đẹp, và việc cô tổ chức cho trẻ được tiếp xúc với màu nước cháu càng hứng thú tham gia tích cực hơn.
Trẻ sử dụng khuôn in hoa bằng lõi giấy và màu nước để in hoa Đào, Mai.
+ Đối với trò chơi vận động kết hợp trong hoạt động vui chơi: Đây là góc chơi vận động dành cho các cháu nào thích tham gia chơi, có thể chống mệt mỏi hoặc các cháu có thể chơi lúc các cháu thích và bằng những chai nước và bìa catton tôi có thể tái tạo lại trò chơi ném vòng vào lon các cháu cũng rất thích thú với góc này. Ngoài ra, tôi cho trẻ chơi một số trò chơi dân gian khi trẻ đã chơi chán hay mệt mỏi ở các góc chơi nhằm khuyến khích, tạo hứng thú cho trẻ tiếp tục tham gia các góc chơi.
Với những ý nghĩa rất quan trọng như trên hoạt động vui chơi có giá trị rất lớn trong việc phát triển toàn diện nhân cách của trẻ mẫu giáo và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ, nó có giá trị không nhỏ và có quyết định trong sự thành công trong việc phát triển các mặt như : nhận thức – ngôn ngữ – tình cảm xã hội – thẩm mỹ – thể chất. Hay nói cách khác nó là phương tiện để phát triển toàn diện nhân cách và phát triển trí tuệ cho trẻ mầm non.
Ví dụ: Trong hoạt động vui chơi chủ đề “Thế giới động vật’’, ở góc nghệ thuật, trẻ cùng các bạn mình thảo luận, cắt, dán những nguyên vật liệu thiên nhiên như lá cây khô, cành cây, đá sỏi, hột hạt,… thành những con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu theo sự sáng tạo của từng trẻ.
Trẻ làm các con vật từ nguyên vật liệu thiên nhiên
Ngoài ra, tôi còn tổ chức các hoạt động vui chơi dưới mọi hình thức học tập vui chơi thật sự gần gũi và thân thiện đối với trẻ để tạo cơ hội để trẻ được hoạt động tích cực. Thông qua việc đã theo dõi, quan sát và đồng hành với trẻ suốt thời gian từ đầu năm học, tôi nhận thấy trẻ lớp tôi có một số bé còn nhút nhát, ít nói, kỹ năng như vẽ, tô màu, nặn, gấp còn hạn chế, kỹ năng tự phục vụ cũng chưa tốt, hạn chế về ngôn ngữ cũng rất nhiều. Từ đó tôi cố gắng tận dụng mọi hoàn cảnh trong các hoạt động như đóng vai theo chủ đề, chơi cùng bạn, tự sáng tạo khi chơi ở các góc trong hoạt động vui chơi để khơi gợi sự chú ý, vốn nhận thức, kỹ năng vốn có của các trẻ ở mọi lúc mọi nơi, trong tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ ở trường mầm non và tổ chức dưới mọi hình thức học tập vui chơi thật sự gần gũi và thân thiện đối với trẻ.
Ngoài ra tôi phải tạo ra nhiều cơ hội để cho trẻ phải hoạt động trí tuệ, hướng trẻ tới hoạt động cho trẻ thời gian suy nghĩ, nói lên được ý kiến, sự hiểu biết của mình mà không bị giáo viên ép buộc, gò bó mà theo phương pháp “Lấy trẻ làm trung tâm”. Có như vậy trẻ mới trở nên mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi, giúp trẻ mạnh dạn nêu ý kiến, ý tưởng của mình, trẻ thích trò chuyện cùng cô và bạn, trẻ biết suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, mạnh dạn đề xuất ý kiến, suy nghĩ của mình trong các hoạt động học và chơi, cùng các bạn trong lớp thảo luận đóng góp ý kiến cá nhân để hoạt động nhóm mình tốt hơn.
Ví dụ: Cô nêu nhiệm vụ, yêu cầu cho trẻ, cô chỉ hướng dẫn, bao quát trẻ thực hiện như để xây dựng lên được mô hình “ Ngôi nhà của bé” thì cần những gì? Làm như thế nào? Và cho trẻ nói lên suy nghĩ, ý tưởng của trẻ như thế nào, cô chỉ can thiệp khi trẻ gặp khó khăn không thể tự mình giải quyết được. Sau đó cô hệ thống và củng cố lại kiến thức cho trẻ.
Trước tình hình trẻ còn chưa có nề nếp, ít nói, chưa có kỹ năng trang trí, sắp xếp, làm đồ dùng, đồ chơi cùng cô như bé An Nhiên, Trúc Ngân, Hoàng Anh, Quốc Huy, Phi Lâm,…Qua lời dẫn dắt, yêu cầu của cô và khi chơi với các bạn trong lớp các bé đã trở nên mạnh dạn, tự tin hơn. Các bé đã cùng vui chơi, học tập cùng các bạn, giao lưu, chơi cùng các bạn trong hoạt động góc, đã mạnh dạn nêu ra ý kiến của mình trong các hoạt động ở trong lớp. Ngoài ra còn có nhiều bé đã bộc lộ khả năng của mình, mạnh dạn, chủ động hơn như biết phụ giúp cô chuẩn bị đồ dùng cho các tiết học, biết nêu ý kiến khi được cô hỏi, có kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi phù hợp với vai chơi, biết vai chơi của mình cần dùng đến đồ dùng đồ chơi nào để tạo ra sản phẩm và hứng thú hơn khi chơi,…. Nhiều trẻ còn bộc lộ năng khiếu của mình như có kỹ năng tạo hình rất đẹp, trẻ có kỹ năng hợp tác trong nhóm và giữa các nhóm chơi với nhau, trẻ mạnh dạn hát, múa, làm đồ chơi cùng ba mẹ tại nhà,…
Đến nay đã có rất nhiều trẻ tiến bộ hơn như biết mạnh dạn, tự tin, biết chú ý trong giờ học, biết giơ tay phát biểu ý kiến, có nề nếp hơn trong các hoạt động học, khả năng hoạt động nhóm, cá nhân ngày càng linh hoạt.
Với mỗi chủ đề khác nhau trong năm học thì giáo viên cần lưu ý tổ chức sao cho các hoạt động trong hoạt động vui chơi cần gần gũi với trẻ, tạo tình huống phù hợp với khả năng nhận thức và độ tuổi của trẻ lớp mình. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng, nhận thức cũng như phát huy tính hứng thú, chủ động tích cực của trẻ trong các góc chơi. Cần tạo nhiều tình huống nhận thức khác nhau cho trẻ, để trẻ hoạt động học tập và vui chơi hết mình. Nếu trẻ không được tham gia vào các hoạt động có trong hoạt động vui chơi thì sẽ làm giảm tính tích cực của trẻ trên giờ học, sẽ dẫn đến trẻ sẽ chán nản, thụ động và làm những hành động không tốt như làm việc riêng, chọc phá bạn, giảm chú ý,…
Ví dụ : Khi tổ chức hoạt động góc, ở góc phân vai trẻ chơi “Người bán hàng của Cửa hàng tạp hóa- người mua hàng”, tôi cũng đóng vai người mua hàng đến hỏi trẻ giúp mình chọn những loại thực phẩm nào phù hợp để làm ra món bánh rán. Thông qua việc tạo tình huống để trẻ là người bán hàng sẽ phải suy nghĩ và nói ra được ý kiến của mình để giúp người mua hàng tìm được những món hàng phù hợp cần có trong món ăn. Thông qua đó giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ, khả năng nhận thức, phán đoán, tư duy, tưởng tượng, trẻ hứng thú đưa ra những lựa chọn và nêu ý tưởng của mình để phục vụ người mua.
Giáo viên tạo cơ hội để trẻ có thể tự thể hiện tài năng, năng khiếu của mình, cùng phối hợp với phụ huynh biết cách khen thưởng, động viên, khuyến khích trẻ kịp thời. Vì khen ngợi là nguồn khích lệ tinh thần rất lớn đối với trẻ, là nguồn động lực để trẻ học tập và vui chơi hết mình. Khi nhận được sự khen ngợi, động viên thì trẻ thấy hào hứng và muốn thực hiện hành vi được khen đó vào lần sau.
Ví dụ : Khi trẻ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, giáo viên thưởng cho trẻ một lời khen ngợi, động viên hoặc tặng cho trẻ một món quà nhỏ ngay lúc đó để khích lệ tinh thần, tạo nguồn cảm hứng cho trẻ tham gia hoạt động tích cực và hiệu quả hơn. Và cô trò chuyện với phụ huynh về sự tiến bộ của trẻ để về nhà phụ huynh cũng sẽ trò chuyện, khen thưởng trẻ kịp thời.
- Sưu tầm, sáng tạo, đa dạng hóa các trò chơi.
Đối với trẻ mầm non thì trò chơi đóng vai trò rất lớn giúp trẻ tích cực, hứng thú, thoải mái tham gia vào các hoạt động tiếp theo ở trường mầm non, giúp trẻ khắc sâu được các kiến thức, kỹ năng đã được học, từ đó hình thành nên các biểu tượng ban đầu của trẻ.
Trẻ mầm non việc học của trẻ gắn với phương châm “Học mà chơi, chơi mà học”, thông qua tổ chức các trò chơi trong hoạt động học giúp trẻ có hứng thú, tạo sự chú ý, nó giúp cho trẻ tham gia một cách hào hứng, thoải mái. Từ đó, trẻ khắc sâu được các kiến thức có trong hoạt động học mà cô đã cung cấp, giảng dạy cho trẻ.
Trẻ ham học, thích học là nguồn động lực để trẻ nhận thức được nhiều kiến thức, kỹ năng thông qua các hoạt động hàng ngày tại nhóm lớp. Việc tạo được nhu cầu hứng thú cho trẻ học tập và vui chơi là việc làm cần thiết, có ý nghĩa quan trọng trong sự thành công trong quá trình học tập và vui chơi của trẻ. Trẻ càng tích cực, hứng thú với việc học thì kết quả học tập của trẻ càng đạt hiệu quả cao và ngược lại trẻ không thích học thì kết quả của trẻ đạt được sẽ không tốt. Việc giáo viên tổ chức đan xen các hoạt động học và chơi cho trẻ có ý nghĩa rất lớn đến sự phát triển nhận thức, thẩm mỹ, ngôn ngữ, tình cảm xã hội ở trẻ. Chúng ta cần phải biết cân đối giữa học tập và vui chơi để trẻ có được hứng thú học tập, chúng ta tránh gây áp lực nặng nề chỉ có học và học đối với trẻ. Để đáp ứng yêu cầu tạo hứng thú cho trẻ học tập và vui chơi, ở lớp tôi thường tổ chức đan xen các hoạt động vừa vui chơi, vừa học tập, có thể học bằng hình thức vui chơi.
Người giáo viên cần sưu tầm, học hỏi và sáng tạo được những trò chơi mới, cải biên trò chơi cũ tạo cho trẻ sự mới lạ, hấp dẫn giúp thu hút trẻ tham gia vào trò chơi là việc làm cần thiết, với những trò chơi trẻ đã được chơi thì giáo viên cải biên, sáng tạo tên và nội dung chơi như thay đổi tên trò chơi, cách chơi, luật chơi. Từ đó trẻ rất hứng thú, tích cực khi được cô cho chơi các trò chơi mới lạ, hấp dẫn.
Ví dụ: Trước khi giới thiệu các góc chơi trong giờ hoạt động vui chơi thì tôi cho trẻ chơi trò chơi nhẹ nhàng như: Trồng cây, năm ngón tay xinh, trời nắng trời mưa, chiếc hộp thần kì, chiếc túi kì diệu, nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót,….
Ngoài ra, tôi cũng tìm tòi và áp dụng một số trò chơi dân gian trong khi tổ chức hoạt động vui chơi, thông qua việc cho trẻ chơi các trò chơi dân gian ngoài mục đích giúp trẻ hứng thú vào các hoạt động học ra thì tôi cũng muốn trẻ được chơi những trò chơi dân gian vừa nhớ được trò chơi truyền thống vừa giúp trẻ có thể về nhà cùng chơi với những bạn hay anh chị trong gia đình, hàng xóm của trẻ
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động vui chơi, một số trẻ chơi chán góc chơi của mình thì tôi sẽ tổ chức cho trẻ chơi trò chơi vận động nhẹ nhàng bằng trò chơi dân gian, tôi sẽ kết hợp mỗi ngày 1 trò chơi khác nhau như tập tầm vông, nu na nu nống, chi chi chành chành, lộn cầu vồng, kéo cưa lừa xẻ,…
Bên cạnh đó, bản thân tôi kết hợp với việc ứng dụng công nghệ thông tin, đưa trò chơi kidsmart vào trong hoạt động góc để tạo hứng thú cho trẻ với những hình ảnh rõ nét, âm thanh sống động cùng với sự hỗ trợ của các phần mềm ứng dụng như phần mềm powerpoint, snack, AI,…Tôi đã học hỏi và tạo ra những bài powerpoint sử dụng các tranh ảnh, hoa lá, con vật, chữ số, hình dạng như hình tròn, vuông, chữ nhật, tam giác với các màu sắc sặc sỡ, sống động, qua sự hỗ trợ các phần mềm thì những hình ảnh, con vật, chữ số, hình dạng đó có thể cử động, thay đổi bất ngờ từ đó tạo sự lôi cuốn, chú ý trẻ, tạo cho trẻ sự tò mò, hứng thú, thích khám phá các sự vật, hiện tượng, trẻ được trải nghiệm trên máy vi tính bằng cách nghe và nhìn kết hợp sử dụng chuột máy tính hay được chọn trên màm hình tivi cảm ứng. Qua đó trẻ sẽ được phát triển tư duy qua các bài học bằng bài giảng thiết kế powerpoint hay qua trò chơi học tập trên máy tính và các trò chơi kidsmart, qua các hình ảnh được vẽ trên màn hình cảm ứng tivi.
Trẻ chơi trên máy tính qua phần mềm Kidsmart
Việc cho trẻ chơi ở góc này giúp trẻ thích thú, tích cực tham gia vào hoạt động làm quen với việc sử dụng chuột máy tính, màn hình cảm ứng.
- Phối hợp với phụ huynh trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ
Giáo viên tạo nhóm zalo kết nối với phụ huynh của lớp, nhằm giúp cho giáo viên và phụ huynh có kênh thông tin liên lạc, trao đổi, chia sẻ những hoạt động, hình ảnh của trẻ tại lớp học. Từ đó, giúp cho phụ huynh thấy và hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc cho trẻ tham gia hoạt động, cùng kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Từ đó huy động tối đa sự hỗ trợ tích cực từ phụ huynh. Vận động phụ huynh hỗ các nguyên vật liệu, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động chơi cho trẻ tại lớp.
Tuyên truyền đến phụ huynh về đồ chơi tự tạo là loại đồ chơi làm bằng nguyên vật liệu mà ở bất cứ đâu cũng có. Chính vì vậy, trong các buổi họp ban đại diện cha mẹ trẻ tôi tuyên truyền về những nội dung những hoạt động trên lớp của trẻ vaän ñoäng phụ huynh dự các tiết học, giờ dạy trẻ làm đồ chơi tự tạo từ đó khuyến khích phụ huynh tham gia vào việc hỗ trợ nguyên vật liệu và cùng trẻ làm đồ chơi tự tạo ở nhà để tặng bạn vào những ngày sinh nhật…
Cuối tuần, tôi khuyến khích mỗi trẻ về nhà cùng ba, mẹ làm đồ chơi để lôi cuốn phụ huynh vào việc cùng trẻ làm đồ chơi. Từ đó, phụ huynh đã tìm tòi và tự làm cho con một số đồ chơi đơn giản và cùng chơi với con của mình.
Đồng thời, tôi khuyến khích phụ huynh mở trang web hướng dẫn đồ dùng đồ chơi trên mạng, trên Google để tham khảo như: www.lamchame.com, www.Mamnon.com, web dodungdochoidangmo,…Phụ huynh cũng rất hứng thú trong việc làm các đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu phế thải.
Phối hợp với phụ huynh qua Zalo của nhóm lớp
Bên cạnh đó, tôi trưng bày đồ dùng, đồ chơi mình và trẻ đã làm được ở những nơi phụ huynh dễ nhìn thấy và tôi giải thích với phụ huynh về cách làm đồ dùng, ý nghĩa của đồ dùng như: Đồ dùng đồ chơi tự làm giúp phát triển tính sáng tạo của trẻ và tiết kiệm chi phí mua đồ chơi cho trẻ. Từ đó, tôi đã làm thùng giấy trang trí thật đẹp mắt để vận động trẻ và phụ huynh thu nhặt những vật dụng không sử dụng như: Hộp sữa, thùng catton, lon nước… bỏ vào thùng giấy đó và cuối ngày tôi đem rửa sạch, phơi khô những phế liệu và phân loại đồ dùng để làm vật liệu làm đồ chơi. Nhiều phụ huynh trong lớp đã tìm tòi, khám phá về các đồ dùng, đồ chơi làm bằng nguyên vật liệu phế liệu và bắt đầu cùng với trẻ làm những đồ dùng như ở lớp cho con mình chơi.
Phụ huynh cùng trẻ thực hiện một số hoạt động tại nhà
Từ những hoạt động phối hợp với phụ huynh, tôi thấy phụ huynh quan tâm hơn đến việc học, các hoạt động trên lớp của con em mình và hỗ trợ nhiệt tình hơn về đồ dùng.
Phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu, quan tâm đến các hoạt động trên lớp
Từ khi áp dụng các biện pháp trên, qua thời gian kiên trì giáo dục trẻ tôi nhận thấy chất lượng giáo dục trẻ tích cực hứng thú tham gia vào các hoạt động vui chơi ở trẻ tăng lên rõ rệt, đến tháng 1/2025 kết quả tăng lên khá tốt:
* Đối với trẻ:
| NỘI DUNG | Tốt | Tỷ lệ | Chưa tốt | Tỷ lệ |
| Trẻ hứng thú khi tham gia các góc chơi của hoạt động vui chơi | 16/18 | 88,89% | 2/18 | 11,11% |
| Trẻ có kỹ năng nhập vai, thể hiện vai chơi. | 15/18 | 83,33% | 3/18 | 16,67% |
| Trẻ biết liên kết giữa các nhóm chơi với nhau | 16/18 | 88,89% | 2/18 | 11,11% |
| Trẻ có kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi. | 15/18 | 83,33% | 3/18 | 16,67% |
| Trẻ biết sáng tạo khi chơi ở các góc hoạt động vui chơi | 14/18 | 77,78% | 4/18 | 22,22% |
Qua bảng khảo sát đánh giá trước và sau khi áp dụng đề tài, tôi thấy được trẻ trong lớp đã có trình độ nhận thức, kỹ năng nhập vai, thể hiện vai chơi, liên kết giữa các nhóm chơi với nhau, kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi, trẻ đã có sự sáng tạo khi chơi được tăng lên rõ rệt.
Trẻ đã tiếp thu được các kiến thức, vận dụng các kỹ năng cơ bản mà giáo viên đã đưa ra ở hầu hết các góc chơi trong hoạt động vui chơi.
Trẻ đã mạnh dạn, tự tin hơn trong việc giao tiếp với bạn, cô, hứng thú tham gia vào các hoạt động chơi và hoạt động học của trẻ trong lớp vì trẻ được chơi trong các nhóm, giao lưu, liên kết giữa các nhóm chơi.
Trẻ cùng cô và bạn tạo ra được nhiều đồ dùng đồ chơi đẹp và sáng tạo. Biết cách chơi và sử dụng các đồ dùng đồ chơi trong lớp, không tranh giành với bạn khi chơi.
Trẻ cùng vui chơi với bạn, thể hiện được các cung bậc cảm xúc như : buồn, vui, lo lắng, hạnh phúc,…khi được nhập vai chơi, thích chơi với các bạn trong lớp, biết chọn- phân vai chơi của mình và bạn. Trẻ hứng thú, tích cực khi chơi “đóng vai”, thể hiện trẻ là trung tâm của hoạt động, biết sáng tạo khi chơi ở các góc hoạt động.
* Đối với giáo viên
Giáo viên đã xây dựng, tạo môi trường lớp học an toàn, hấp dẫn, sinh động, hợp lý và khoa học.
Giáo viên tiếp tục bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân qua việc học tập, trau dồi kinh nghiệm với đồng nghiệp, Ban giám hiệu để giúp cho việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ngày càng đạt được những kết quả cao hơn, tạo được niềm tin, sự yêu mến của trẻ, phụ huynh và đồng nghiệp.
Thông qua việc thiết kế, tự tạo đồ dùng dạy học, đồ chơi dạng mở để tạo cho trẻ hứng thú trong quá trình học và chơi mà lớp tôi đã có thêm nhiều đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo, tổ chức nhiều trò chơi cho tiết dạy.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh đã hiểu được tầm quan trọng trong việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào các hoạt động vui chơi và hoạt động học ở trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non. Tích cực trao đổi với giáo viên trong quá trình trẻ học trên trường lớp và chuyển biến của trẻ khi ở nhà, có những chuyển biến rõ rệt và quan tâm ngày càng nhiều đến con em mình.
Các bậc phụ huynh đã quan tâm ủng hộ và tạo điều kiện cùng với cô và trẻ có môi trường lớp học đa dạng và phong phú hơn như phụ huynh và trẻ sưu tầm tranh ảnh, nguyên vật liệu phế liệu phế thải để ủng hộ cho lớp học thêm đa dạng. Việc được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh đã giúp giáo viên có được nhiều nguyên vật liệu phế phẩm phế thải hơn nữa để cùng trẻ làm ra những đồ dùng, đồ chơi tự tạo bằng bàn tay cô và trẻ để phục vụ cho các hoạt động học của trẻ.
- II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Qua việc áp dụng “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tích cực, hứng thú khi tham gia hoạt động vui chơi” trong quá trình giáo dục, bản thân tôi rút ra được những kinh nghiệm như sau:
Giáo viên cần xây dựng tốt môi trường giáo dục, tăng cường thiết bị, đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo và tạo môi trường cho trẻ hoạt động tốt, tạo môi trường thân thiện gần gũi thoải mái để trẻ tự tin mạnh dạn tham gia hoạt động vì nó là yếu tố giúp cho chương trình đổi mới của giáo dục mầm non ngày càng được ứng dụng nhiều hơn, môi trường lớp sạch, đẹp, an toàn, mang tính mở góp phần khơi gợi sự tò mò, ham hiểu biết, đáp ứng được nhu cầu nhận thức, tìm hiểu khám phá, thúc đẩy trẻ hứng thú khi tham gia vào các hoạt động. Nghiên cứu tham khảo tài liệu, internet, không ngừng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích cực tìm tòi, học hỏi, sáng tạo làm nhiều loại đồ dùng, đồ chơi mới phong phú và sinh động để thu hút trẻ.
Bản thân người giáo viên luôn cần bồi dưỡng chuyên môn, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp. Giáo viên giúp trẻ trở nên tích cực, mạnh dạn, hăng hái hơn trong các hoạt động bằng cách tạo cho trẻ có cơ hội thể hiện khả năng, năng khiếu của trẻ và tập cho trẻ biết cách trao đổi, đề xuất ý kiến, phân vai chơi ở các góc, các hoạt động học. Cùng thảo luận, tranh luận với các bạn trong nhóm chơi và đề xuất ý kiến của mình với bạn và cô.
Giáo viên chú ý khi tổ chức hoạt động vui chơi và hoạt động học thì cần cho tất cả các trẻ trong lớp mình đều được tham gia học tập và vui chơi, cần đưa ra yêu cầu phù hợp với khả năng nhận thức của từng trẻ, không quá khó hay quá dễ với khả năng của trẻ, cô nên động viên, khuyến khích trẻ kịp thời tạo cho trẻ tích cực, hứng thú trong các hoạt động ở trong trường mầm non.
Các sản phẩm của trẻ như vẽ, tô màu, xé dán, nặn,…trong các hoạt động thì cô nên đưa vào các góc chơi, chủ đề của lớp học, làm đồ dùng đồ chơi trong các góc và các hoạt động học cho phù hợp, giúp trẻ có cơ hội được làm – chơi – trưng bày – bảo quản sản phẩm của mình và bạn.
Khi giáo viên trao đổi với phụ huynh cần phải có nói nhẹ nhàng, thái độ hòa nhã, từ tốn, niềm nở, vui vẻ để phụ huynh dễ dàng nắm bắt. Nội dung trao đổi với phụ huynh cần phù hợp, ngắn gọn, xúc tích đi sâu vào nội dung cần trao đổi về tình hình học tập, hứng thú, tích cực đến trường của trẻ.
Giáo viên cần có sự phối hợp kịp thời với phụ huynh trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục cho trẻ. Tạo được lòng tin cho phụ huynh an tâm gửi con vào trường.
Trên đây là “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi tích cực, hứng thú khi tham gia hoạt động vui chơi” mà tôi đã nghiên cứu và đưa vào áp dụng tại lớp Mầm 1, trường Mầm non Vĩnh Hòa. Mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng kể song không thể tránh còn nhiều thiếu sót, hạn chế. Rất mong nhận được sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, Hội đồng khoa học và bạn bè đồng nghiệp để giúp tôi có thêm kinh nghiệm áp dụng vào trong quá trình giảng dạy của mình.
| Vĩnh Hòa, ngày 15 tháng 01 năm 2025
Người thực hiện
Dương Thị Trang
|
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Trang web: www.mamnon.com.vn
- Bộ Giáo Dục Đào Tạo, hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3-4 tuổi
- Thiết kế các hoạt động học có chủ đích, hoạt động góc và hoạt động ngoài trời trong trường mầm non – nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
- Tư liệu trên Internet: http://www.moet.gov.vn; http://violet.vn; …
- Giáo trình: Xây dựng môi trường học tập – nhà xuất bản Đại học Sư phạm
